هم آوردي شيخ مفيد و گفتمان هاي رقيب در تفضيل و تقديم حضرت علي(ع) با تكيه بر مسأله افضليت امام در كتاب الارشاد

آراء رو به گسترش جريان‌هاي فكري رقيب و معاصر با شيخ مفيد(م.۴۱۳) درخصوص افضليت امام، بخشي از دلايل نگارش كتاب الارشاد توسط اين متكلم برجسته امامي مي‌باشد. در اين زمان برخي از گفتمان‌ها با وجود باور به تفضيل علي(ع)، با صدور جواز امامت مفضول، بر مشروعيت خلافت متقدمين تاكيد داشتند. برخي ديگر نيز عليرغم هم‌سويي با اماميه در لزوم افضليت امام از مباحث امامت عامه با باور به انطباق فضيلت خلفا بر ترتيب تاريخي خلافت آنان، بر عدم تفضيل و تقديم حضرت علي(ع) رأي مي‌دادند. در چنين فضايي مفيد كتاب الارشاد را با تكيه بر آراء كلامي خويش در مسأله امامت همچون اثبات لزوم افضليت امام و تفضيل علي(ع)، بهره‌گيري از استنادات تاريخي و گاه آراء گفتمان‌هاي رقيب، به رشته تحرير درآورد تا به حفظ هويت گفتمان امامي بپردازد. از اين‌رو شناسايي شاخصه‌هاي متكي بر مؤلفه افضليت امام كه شيخ در الارشاد در جهت اثبات تفضيل و تقديم علي(ع) و طرد مشروعيت خلافت متقدمين از آنها بهره برده‌است، دغدغه اصلي اين پژوهش را شكل مي‌دهد. نتيجه اين پژوهش توصيفيتحليلي نشان مي‌دهد كه شيخ با به كارگيري شاخصه‌هايي چون برجسته‌سازي جايگاه و اعمال امام، طرد جايگاه و اعمال متقدمين به ويژه شيخين و طرد عملكرد صحابه در انتخاب افضل يا اصلح به اين مهم پرداخته‌است.