تملك اراضي شهري در طرح هاي توسعه شهري با رويكرد عدالت اجتماعي

Acquisition of urban lands in urban development projects with a social justice approach

تملك اراضي شهري با رويكرد عدالت اجتماعي يكي از موضوعاتي است كه در بسياري از طرح‌هاي توسعه شهري مورد بي‌توجهي قرار گرفته است. اين پژوهش از رهگذر بررسي حقوق مالكيت زمين و تحليل برخي از قواعد مهم مرتبط با مالكيت زمين در ديدگاه‌هاي مختلف غربي و اسلام، پيشنهاداتي جهت افزايش عدالت اجتماعي در تحقق حقوق مالكيت شهري ارائه مي‌دهد. در پژوهش حاضر با توجه به ماهيت موضوع عمدتا از روش تحليل ثانويه و تكنيك تحليل محتوا استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه در ديدگاه غربي نشات گرفته از ليبراليسم محدوديت‌هايي را براي قدرت دولت در سلب مالكيت از افراد تعيين مي‌كنند و قوانين سلب مالكيت تنها در صورتي مجاز است كه منافع عمومي را تامين كند. نتايج حاصل از تحليل قوانين مالكيت خصوصي بر اساس شاخص‌هاي عدالت و حقوق مالكانه در ايران از طريق بررسي قوانين مالكيت در اسناد مربوطه، در قالب 9 اصل از جمله سهيم شدن گروه‌هاي نافع از طرح‌هاي شهري در تامين هزينه‌هاي عمومي، انتقال حق توسعه به مردم، قانوني بودن سلب مالكيت خصوصي در صورت تقدم منافع عمومي بر منافع خصوصي- فردي، و... استخراج شده‌اند. از جمله مشكلات سلب مالكيت اراضي در طرح‌هاي توسعه شهري مي‌توان به ضعف قوانين در اثبات ميزان ضرر مالكان موجود يا قياس ضرر مالك و شهروندان و عدم تببين حقوق مالك هر قطعه زمين در رابطه با ضوابط و مقررات در نحوه استفاده و كاربري آن ملك اشاره نمود.

Acquisition of urban lands with a social justice approach is one of the issues that has been neglected in many urban development projects. In this study, after examining land ownership rights, some important rules related to land ownership in different Western and Islamic perspectives are presented and suggestions are made to increase social justice in the realization of urban property rights. In the present study, due to the nature of the subject, the secondary analysis method and content analysis technique have been used. The findings of the study suggest that in the Western view, liberalism imposes restrictions on the government’s power to expropriate individuals, and argues that expropriation laws are only permissible if they serve the public interest. Results of the analysis of private property laws based on the indicators of justice and property rights in Iran by examining property laws in the relevant documents, in the form of 9 principles, including the participation of stakeholders in the implementation of urban projects in financing public spending, transfer of rights Development to the people, the legality of private expropriation if the public interest takes precedence over private-individual interests, and so on. Among the problems of land expropriation in urban development projects are the weakness of laws in proving the loss of existing owners or comparing the loss of owner and citizens and lack of explanation of the rights of the owner of each plot of land in relation to rules and regulations on how to use and use that property.