ماهيت شناخت عقلي تصوري در نظام فلسفي حيكم ابو نصر فارابي

The nature of Imaginary rational cognition in the philosophical system of the sage Abu Nasr al-Farabi

ابو نصر فارابي در عين حال كه به معناي واقعي فيلسوف و به نحوي مؤسس فلسفه اسلامي است، گزارش‌گر و بسط دهنده نظرات فلسفي پيش از خود از جمله ارسطو و افلاطون است. همچنين به عنوان مَشرب و مدخلي براي فلسفه پس از خود از جمله بوعلي و به تبع آن فلسفه اسلامي در شرق و فلسفه اسكولاستيك در غرب است. از اين‌رو بررسي آراء فلسفي فارابي حائز اهميت ويژه‌اي است. فارابي در معرفت‌شناسي خود معرفت را به حسي، خيالي، وهمي و عقـلي تقسيم نموده است. چيستيِ هـر يـك از گونه‌هاي شناخت، تا كنون زمينه بحث‌هاي فلسفه بسياري را فراهم نموده است. بويژه شناخت عقلي كه حقيقت آن با نوعي ابهام و پيچيدگيِ افزوده همراه است و در شكل‌گيري علـوم (كه با مفاهيم و گزاره‌هاي كلي سامان مي‌يابند) تأثر بسزا دارد. در اين مقاله مبتني بر آثار و متون دست اول حكيم فارابي ماهيت شناخت عقلي و چگونگي تكوّن آن را مورد بررسي قرار داده و كوشيده‌ايم از منظر او به پرسش‌هايي نظير اينكه شناخت عقلي چه نـوع معرفتي است، با چه فرايندي تحصيل مي‌شود و چه سطحي از شناخت اشياء را پيش روي فهم بشر مي‌نهد و اينكه تفاوت آن با شناخت حسي چيست پاسخ دهيم.

Abu Nasr al-Farabi, while literally a philosopher and in a way the founder of Islamic philosophy, is a reporter and exponent of philosophical ideas before him, including Aristotle and Plato. It is also used as an excerpt for philosophy after him, including Bu'ali, and consequently Islamic philosophy in the East and scholastic philosophy in the West. Therefore, the study of Farabi's philosophical views is of special importance. In his epistemology, Farabi has divided knowledge into sensory, imaginary, illusory and intellectual. The nature of each type of cognition has given rise to many philosophical debates. In particular, rational cognition, the truth of which is accompanied by a kind of added ambiguity and complexity, and which has a great influence on the formation of sciences (which are organized by general concepts and propositions). In this article, based on the works and texts of Hakim Farabi, we have examined the nature of rational cognition and how it evolved, and we have tried to ask him questions such as what kind of knowledge is rational cognition and how it is studied. an‎d what level of cognition does objects bring to human understanding, and what is the difference between it and sensory cognition?