تجزيه و تحليل داده‌هاي مقادير فرين دماي شهر تبريز

Analysis of data on extreme values of temperature in Tabriz

مدل‌بندي داده‌هاي مقادير فرين، يعني بيشترين و كمترين مقادير پديده‌هاي طبيعي به‌وسيله فرمول‌هاي آماري، پيش‌بيني رفتار اينگونه داده‌ها در آينده را امكان‌پذير مي‌سازد. يكي از روش‌هاي تحليل داده‌هاي مقادير فرين، روش فزوني‌ها است و در آن تمامي فزوني‌هاي بالاي يك سرحد بزرگ، با استفاده از توزيع پارتوي تعميم‌ يافته مدل‌بندي مي‌شوند. در اين مقاله، با استفاده از اين روش، به هر كدام از داده‌هاي مقادير زياد و مقادير كم دماي ايستگاه هواشناسي تبريز در بازه زماني 1330 تا 1399 مدل آماري مناسب برازش داده شده است. سپس پارامترهاي مدل‌ها، برآورد شده و نيكويي برازش آنها مورد ارزيابي قرار گرفته است. در پايان برخي پيش‌بيني‌هاي لازم مانند ميانگين دوره‌هاي بازگشت مقادير كمينه و بيشينه دماي شهر تبريز براي مدت زمانهاي مختلف، انجام شده است. از جمله نتايج اين تحقيق اين است كه با اطمينان 95 درصد، يك كران بالا براي بيشينه دماي هواي تبريز برابر با 56/42 درجه سانتيگراد با ميانگين دوره بازگشت 20 ساله و يك كران پايين براي كمينه دماي هواي تبريز برابر با 37/22- درجه سانتيگراد با ميانگين دوره بازگشت 20 ساله است.

Modeling of extreme values, i.e., the highest and lowest values of a data from natural phenomena, by statistical formulas, makes it possible to predict the behavior of them in the future. One of the methods of analyzing extreme values, is the exceedances method, in which, all the exceedances’ values over a high threshold are modeled using the generalized Pareto distribution. In this paper, a suitable statistical model has been fitted to each of the data of high values and low values of temperature in Tabriz meteorological station in the period of 1951 to 2020 by using this method. Then the parameters of the models are estimated and their goodness of fit are evaluated. Finally, some necessary predictions, such as the average return periods of the minimum and maximum temperature values of Tabriz for different periods, have been made. One of the results of this study is that with 95% confidence, a high limit for the maximum temperature of Tabriz is equal to 42.56 ° C with an average return period of 20 years and a low limit for the minimum temperature of Tabriz is equal to -22.37 ° C with an average return period of 20 years.