پديد آورندگان :
يوسفي، فاطمه دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي، اهواز، ايران , پارسا، عبداله دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي، اهواز، ايران , صفايي مقدم، مسعود دانشگاه شهيد چمران اهواز - دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي، اهواز، ايران
كليدواژه :
آموزش اخلاق كرامت انساني , مدارس ابتدايي , اهداف اجتماعي , شجاعت اخلاقي
چكيده فارسي :
پژوهش حاضر با رويكرد تركيبي اكتشافي متوالي از نوع ابزارسازي با هدف شناسايي مؤلفه ها و بررسي ميزان توجه به آموزش اخلاق در مدارس ابتدايي انجام شده است. در بخش كيفي با روش استنتاجي-پديدارشناسي، با 14 استاد و محقق حوزه آموزش اخلاق و مؤلفان كتب درسي كه به صورت هدفمند و با روش زنجيرهاي انتخاب شده بودند تا حد اشباع نظري، مصاحبه نيمه ساختارمند انجام شد. روايي و پايايي مصاحبه با پياده سازي متن، بازنگري سؤالات و پاسخ ها و تطبيق برخي مضامين، توسط دو تحليل گر مستقل تأييد شد.سپس هشتاد مضمون پايه وسيزده مضمون سازمان دهنده، در قالب چهار بعد (اهداف فردي، اهداف اجتماعي، روش، چالش ها و نارسايي هاي آموزش اخلاق)، دسته بندي شدند و پرسش نامه اي با محوريت چهار بعد اصلي براي بخش كمّي (توصيفي – پيمايشي) تحقيق تنظيم شد. روايي صوري و محتوايي پرسشنامه به تأييد ده تن از استادان دانشگاه رسيد. ضريب آلفا كرانباخ به دست آمده حاكي از پايايي مطلوب پرسشنامه است. طبق نتايج كمي، دبيران، در بعد اهداف فردي، مضامين بهداشت فردي، رابطه فرد با خدا، پاكدامني و خويشتنباني؛ و در بعد اهداف اجتماعي، مضامين رابطه فرد با ديگر انسانها و رابطۀ فرد با طبيعت را ، بهصورت معناداري از ميانگين مطلوب بالاتر ارزيابي كردند كه نشانۀ توجه كافي به آنها در مقايسه با ساير مضامين است. مضامين اخلاق فردي (شجاعت، معنويت نه به معناي پرورش ديني، كرامت انساني، انضباط شخصي و خود راهبري) و نيز برنامه درسي منسجم در قالب تحقق اهداف سطوح بالاي شناختي، عاطفي و عملي نيازمند توجه و برنامهريزي فكورانه تري هستند. رشد توانمندي معلمان در فهم شفاف تر مضامين اخلاقي و بكارگيري اثربخش آموزش اخلاق از پيشنهادات مهم اين پژوهش است.
چكيده لاتين :
This sequential exploratory mixed research (instrumental making) was conducted to recognize important features of moral and survey of the attention extent to moral instruction in elementary schools. In Qualitative section, by conclusive-phenomenological method 14 faculty members, experts and textbooks’ authors whom selected purposefully, were interviewed. Validity and reliability of interviews were confirmed by revision of question and answers and comparison of some extracted themes by two independent analyzers. Then 80 basic and 13 organizer themes, were collected in 4 dimensions individual goals, social goals, methods and challenges, ethics education insufficiencies), and a researcher- made questionnaire consisting of four main dimensions was made for quantitative (descriptive –survey) section of research. Validity of the questionnaire was confirmed by 10 experts. The reliability was calculated by Alpha Chronbach coefficient (0.85). Based on quantitative results, teachers assessed that in individual goals dimension, themes such as (Personal hygiene, relationship with God, and self –controlling), and in the dimension of social goals, themes such as (relationship with others, and relationship with the nature) significantly higher than desired mean that indicates enough attention to these moral features in comparison with others. Individual morality themes (bravery, spirituality- not as religious upbringing, human dignity, personal discipline, and self-governance) as well as a coherent curriculum for achieving the high level goals of all three cognitive, emotional and practical levels, need to more thoughtful attention and planning. Development of teachers' ability for deeper understanding of ethical themes and the effectively use of moral education is an important suggestion of this research.
