رويكردي الهياتي به نسبت دين و فرهنگ

اديان ‌الهي ‌هم خود ظرفيت بسيار غني و تجديدشونده‌اي براي توليد و عرضه يك فرهنگ متعالي متناسب با ظرفيت‌هاي آموزه‌اي و اهداف و رسالت اين‌جهاني خود به بشر اجتماعي دارند و هم بسته به ظرفيت آموزه‌اي، موقعيت اجتماعي، كميت وكيفيت مواليان، نحوه تعامل آنها با تعاليم وحياني، قرائت‌ها و تفسيرهاي ارائه‌شده از سوي دين‌پژوهان، فرصت‌ها و محدوديت‌هاي محيطي و مانند آن؛ نقش بسيار قاطع و تعيين‌كننده‌اي در مواجهه هدفمند با فرهنگ عرفي مستقر و مولفه‌هاي آن دارند. از اين‌رو، نسبت ميان دين و فرهنگ و نحوه تعامل آن‌دو به‌ويژه در فرايند تاريخ اجتماعي بشر، ازجمله موضوعاتي است كه عموما از سوي جامعه‌شناسان دين مطرح شده و در مقام پاسخ بدان، ديدگاه‌ها و مواضع مختلفي اتخاذ شده است. اين نوشتار، درصدد است تا با تامل در آرا و انديشه‌هاي دين‌پژوهاني كه عمدتاً با رويكرد‌هاي الهياتي و كاوش‌هاي درون‌ديني صراحتاً يا ضمنا به اين موضوع ورود كرده‌اند، پاسخ سوال فوق را از منابع و متون مربوطه استخراج و تحليل نمايند. براين اساس، سوال اصلي آن نسبت‌هاي محتمل ميان دين و فرهنگ به‌مثابه دو نظام معنايي از منظر الهياتي و از ديدگاه انديشمندان منتخب است. روش گردآوري اطلاعات، اسنادي و روش تحليل، تفسيري استنباطي است.