واكاوي اصلِ «همبستگي خود‌شناسي با زيستِ اخلاقي» از منظر نهج البلاغه

Analysis of the Principle of "Correlation of Self-Analysis with Moral-Conduct” from the Perspective of Nahj-ul Balaqa

شناختِ خود، سودمند‌ترين و راهبري‌ترين و پيش‌‌فرض هر فعاليت اخلاقي و انساني محسوب مي‌شود. فراخوانِ امام علي(ع)به معرفتِ نفس در واقع به مثابه‌ي دعوتِ اخلاقي بوده و از اين طريق اصل مهمي را در محاسبه‌ي نفس و خود‌سنجشي معرفي مي-كنند:« تقدم حسابرسي دروني و شخصي بر حسابرسي اغيار و ناقدانِ بيروني». فايده‌ي راهبردي اين همبستگي، مواجهه‌ي هوشمندانه و هوشيارانه در روابطِ چهارگانه درون‌فردي، بينِ‌فردي، برون‌فردي و قدسي است كه اولين رابطه، بنيان و اساس ساير روابط محسوب شده و زيستِ اخلاقي و غير اخلاقي منوط به ماهيت و كم و كيف اين رابطه است.مراد امام (ع) از مواجهه-ي هوشمندانه، اعم از هوشِ شناختي، هيجاني و اخلاقي بوده و آن را پايه و اساس مديريت بر خود در همه‌ي شؤون فرد دانسته و راز و رمز كاميابي در زيست اخلاقي- انساني را نتيجه رعايت آن مي داند ودر پايان نتيجه مي‌گيرد كه با بي‌خبري از خود نمي-توان به زيستِ اخلاقي دست يافت و آن را ارتقاء داد. روش اين نوشتار توصيفي- تحليلي خواهد بود وخوانشِ اخلاقي از خود‌حسابگري را ارائه مي‌نمايد و در صدد بيانِ منطقي همبستگي متقابل خود‌شناسي با زيستِ اخلاقي است و تحققِ آن را در مقام ايجاد، تقويت، تصحيح ، ارتقاء و استمرار منوط به خود‌سنجش‌گري دروني مي‌داند.

Self-analysis is the most useful, guiding and presupposition of any moral and human activity. Imam Ali (AS)'s call to self-knowledge is in fact a moral invitation and through this he introduces an important principle in self-calculation and self-assessment: "The priority of internal and personal auditing over the auditing of selfish and external critics". The strategic benefit of this solidarity is the intelligent and conscious confrontation in the four relationships of intra-personal, inter-personal, extra-personal and sacred, which is the first relationship, the foundation of other relationships, and the moral and immoral conduct depends on the nature and quality of this relationship. Imam (AS) means intelligent confrontation, including intelligence, emotion and morality and considers it as the basis of self-management in all matters of the individual and considers the secret of success in moral-human conduct. The result of observing it and in the end He concludes that moral conduct cannot be achieved and promoted without self-awareness. The method of this paper will be descriptive-analytical and presents a moral reading of self-accounting.