تحليل تغييرات فضايي حساسيت خطر وقوع سيل برپايۀ نوعي مدل تركيبي نوين (مطالعۀ موردي: حوضۀ آبريز الندچاي، شهرستان خوي)

تحقيق حاضر با هدف تهيۀ نقشۀ تغييرات فضايي حساسيت خطر وقوع سيل در حوضۀ آبريز الندچاي در استان آذربايجان غربي و شهرستان خوي انجام گرفت. براي دستيابي به اين هدف از سيزده پارامتر مؤثر در وقوع اين پديده استفاده شد. اين پارامترها عبارت است از ليتولوژي، گروه‌هاي هيدرولوژيكي خاك، شاخص پوشش گياهي، كاربري اراضي، شيب، جهت شيب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، تراكم آبراهه، بارش، شاخص رطوبت توپوگرافيك، شاخص قدرت آبراهه و شاخص حمل رسوب. به‌منظور بررسي تأثير هر يك از اين پارامترها در وقوع سيل از مدل تركيبي نويني كه براساس طبقه‌بندي فازي (FURIA)، الگوريتم ژنتيك (GA) و يك الگوريتم يادگيري ماشين (AdaBoost) توسعه‌‌يافته استفاده شد. براي اجراي مدل و پيش‌پردازش‌ها و تحليل‌هاي لازم براساس داده‌هاي آموزشي و اعتبارسنجي از نرم‌افزار داده‌كاوي WEKA استفاده شد. نتايج حاصل از اجراي مدل تحقيق نشان داد كه پارامترهاي شيب، گروه‌هاي هيدرولوژيكي خاك، ارتفاع و پوشش گياهي تأثير مهمي در وقوع سيل دارند. در نهايت نقشۀ حساسيت خطر وقوع سيل در پنج طبقه شامل حساسيت خيلي كم، كم، متوسط، زياد و خيلي زياد تهيه شد. نتايج نشان داد مناطقي كه حساسيت زيادي از نظر خطر وقوع سيل دارند، اغلب در پايين‌دست حوضه متمركزند كه مناطق مسطح و كم‌ارتفاع را شامل مي‌شوند. ميزان دقت نقشۀ نهايي براساس داده‌هاي آموزشي و اعتبارسنجي (190 نقطۀ سيل‌گير و 190 نقطۀ بدون سيل) و با استفاده از منحني ROC و سطح زيرمنحني بررسي شد. نتايج نشان داد كه مقدار سطح زيرمنحني داراي ضريب 0.887 براي داده‌هاي آموزشي و 0.904 براي داده‌هاي اعتبارسنجي بوده است كه بيانگر دقت خوب مدل تركيبي در تهيۀ نقشۀ حساسيت خطر وقوع سيل است.