زمينه‌ها و روند تأسيس دفتر ويژه اطلاعات در دوره سلطنت محمدرضا پهلوي

تأسيس نهادهاي اطلاعاتي و امنيتي در دوره پهلوي يكي از ابزارهاي مهم اعمال قدرت به شمار مي رفت. محمدرضا شاه با الگوبرداري از سازمان‌هاي اطلاعاتي آمريكا (CIA) و انگليس (MI6) درصدد بود كه در كوتاه‌ترين زمان از تحولات داخلي كشور اطلاع يابد و با اين هدف، چندين سازمان به وجود آورد. از جمله اين نهادها، دفتر ويژه اطلاعات بود كه در سال 1338ش. زير نظر سپهبد حسين فردوست تشكيل شد. مقاله حاضر با روش توصيفي و تاريخي و تكيه‌ بر اسناد و منابع كتابخانه‌اي و خاطرات، درصدد پاسخ دادن به اين پرسش بوده كه چه عللي باعث شكل‌گيري دفتر ويژه اطلاعات در دوره سلطنت محمدرضا پهلوي گرديد؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه شتاب روزافزون تحولات داخلي، گسترش ناكارآمدي نظام اداري، افزايش فساد و رشوه‌خواري در ميان كارگزاران دولتي، لزوم شناسايي و سركوب مخالفان حكومت پهلوي و انتقادات بين‌المللي از وضعيت ايران، شاه را بر آن داشت كه براي رفع موانع سلطنت، اعمال اقتدار همه‌جانبه در كشور، كاهش نارضايتي‌هاي عمومي از فساد دولتمردان، كشف و سركوب مخالفت‌ها و نيروهاي دردسرساز، در كنار ساواك، سازمان بازرسي و ديگر نهادهاي بزرگ اطلاعاتي – امنيتي، دفتر ويژه‌ اطلاعات را ايجاد كند تا بر كل سيستم اطلاعاتي و امنيتي كشور نظارت نمايد.