آثار و پيامدهاي توافق‌نامه آتش‌بس بحران 2020 قره‌باغ بر امنيت و منافع ملي جمهوري اسلامي ايران

Consequences of the 2020 Nagorno-Karabakh Crisis Agreement on Security and National Interests of the Islamic Republic of Iran

درگيري‌هاي بين آذربايجان و ارمنستان در سپتامبر 2020، پس از 44 روز تداوم بحران و منازعه، با ميانجيگري روسيه، به توافق‌نامه آتش‌بس ختم شد. اين مقاله به تأثير توافق يادشده بر امنيت و منافع ملي جمهوري اسلامي ايران پرداخته است؛ با اين پرسش اصلي كه «توافق‌نامه آتش‌بس 2020 حاوي چه آثار و پيامدهايي براي امنيت و منافع ملي جمهوري اسلامي است و ايران براي مواجهه با آن چه راهبردهايي را پيش رو دارد؟» بر اساس يافته‌هاي مقاله، برهم خوردن موازنه قدرت در قفقاز جنوبي و توافق‌نامه آتش‌بس ناشي از آن در ابعاد مختلف به شكل ايجابي و سلبي بر منافع و امنيت جمهوري اسلامي ايران تأثيرگذار بوده است كه مهم‌ترين آن‌ها عبارت‌‌اند از: نقش‌آفريني بيشتر روسيه در مرز‌هاي شمال غربي ايران، احتمال دور شدن جغرافياي درگيري از مرزهاي ايران، كمك‌هاي تسليحاتي كلان و مؤثر رژيم صهيونيستي در آزاد شدن مناطق اشغالي آذربايجان و در نتيجه نقش‌آفريني بيشتر اين رژيم در مرزهاي شمال غربي ايران، دستيابي ايران به اراضي هم‌مرز و ارتباط مجدد مرز نسبتاً طولاني با آذربايجان و نظاير اين‌ها. مهم‌ترين راهبردهاي پيش ‌روي جمهوري اسلامي در مواجهه با بحران مذكور نيز شامل اتخاذ مواضع بي‌طرفانه و در عين حال ايفاي نقش ميانجيگري فعال براي حفظ و القاي جايگاه راهبردي جمهوري اسلامي به طرف‌هاي درگير و بازيگران منطقه، حضور فعال در مناطق جديد حاصل از توافق آتش‌بس، افزايش مسيرهاي مواصلاتي و ترانزيتي با جمهوري آذربايجان، به‌ويژه در مناطق تازه آزادشده‌، تقويت، تجهيز و توسعه سريع كمي- كيفي ساختار مرزباني و استفاده از تجربه‌هاي جنگ قره‌باغ در زمينه بهره‌گيري از سلاح‌هاي مدرن و هوشمند بوده است.

The Nagorno-Karabakh ceasefire agreement, signed on November 10, 2020, after 44 days of conflict between the two countries, has had far-reaching implications for Iran's security and interests. With regard to this issue, the present article has been written specifically with the aim of explaining the effects and consequences of the Qarabagh 2020 ceasefire agreement for Iran's security and interests. In this regard, the main question of the article is what are the effects and consequences of the Nagorno-Karabakh 2020 ceasefire agreement for the security and national interests of the Islamic Republic of Iran? The findings of the article show that the recent ceasefire agreement in various dimensions has a positive and negative impact on the interests and national security of the Islamic Republic of Iran, the most important of which include; Russia's role in the northwestern borders of Iran, the possibility of geographical distance from the borders of Iran, the Zionist regime's large-scale weapons assistance in liberating the occupied territories of Azerbaijan and, as a result, the regime's greater role in Iran's northwestern borders, Iran's access to border lands The reconnection of the relatively long border with Azerbaijan has been the expansion of capacity to expand Iran's railway network to the Caucasus and Russia, and the presence of Iranian private companies in the reconstruction of the critical regions of the Caucasus.