ارزيابي نشتاب و آب باران نفوذي در سامانه‌هاي فاضلاب مجزا (مطالعه موردي: شهر تهران)

شبكه‌هاي جمع‌آوري فاضلاب مجزا براي دريافت فاضلاب خام ساختمان‌ها و انتقال ايمن آن به تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب طراحي و ساخته مي‌شوند. اما به‌دليل وجود اجتناب‌ناپذير ترك، سوراخ يا اتصالات آب‌‌بندي نشده، قسمتي از آب زيرزميني يا زيرسطحي كه در لايه اشباع و نيمه‌اشباع خاك قرار گرفته وارد شبكه شده و به تصفيه‌خانه منتقل مي‌شود. همچنين در شرايطي كه تراز فاضلاب از آب زيرزميني اطراف لوله بيشتر باشد، فاضلاب داخل لوله به خاك و آب زيرزميني اطراف لوله نشت مي‌كند كه به آن نشت فاضلاب مي‌گويند. در زمان بارش نيز قسمتي از آب باران از طريق آبرو كف حياط يا بام ساختمان‌ها كه به انشعاب فاضلاب ساختمان متصل شده‌اند وارد شبكه فاضلاب شده و جريان فاضلاب را افزايش مي‌دهد كه به آن آب باران نفوذي گويند. در اين پژوهش، نشتاب، نشت فاضلاب و آب باران نفوذي در بازه‌اي 16 ماهه براي شبكه فاضلاب زير پوشش تصفيه‌خانه جنوب تهران تحليل شده و محدوده ورود آنها به شبكه و تصفيه‌خانه مشخص شده‌اند. نتايج نشان‌دهنده آن است كه نشتاب نسبت به آب باران نفوذي قسمت بيشتري از جريان وارد شده به تصفيه‌خانه را تشكيل مي‌دهد. ولي آب باران به‌دليل ماهيت خود كه جرياني لحظه‌اي است، دشواري‌هاي بيشتري در بهره‌برداري از شبكه به‌وجود مي‌آورد. با محاسبه محدوده آبهاي نفوذي در شهر تهران براي سال 1393، نشتاب به‌طور متوسط با نرخ 0.0175 ليتر بر ثانيه بر هكتار وارد تصفيه‌خانه شده كه از مقدار توصيه شده در ضابطه شماره 118 بسيار كمتر است. همچنين، آبهاي نفوذي در 5 ساعت از روزهاي تر در سال 1393، مقداري بيش از 0.6 ليتر بر ثانيه بر هكتار بيان شده در ضابطه شماره 118 را داشته‌اند كه نشان‌دهنده اتصال غيرمجزا تعداد زيادي از ساختمان‌هاي شهر تهران و ورود قسمت زيادي از باران به شبكه فاضلاب است. بنابراين محدوده موجود در ضابطه شماره 118 محدوده‌اي نامطمئن به‌نظر رسيده و نياز به بازنگري دارد.