مسؤوليت مدني ناشي از خسارات محيط زيستي در حقوق ايران و اسناد بين المللي

Civil Liability for Environmental Damage in Iranian Law and International Instruments

محيط زيست يكي از مباحث بسيار مهم امروزي مي ­باشد كه با توجه به فجايع امروزي كه شاهد آن هستيم در صدر امور بين ­المللي قرار دارد. اين فجايع ناشي از خساراتي هستند كه از طرف اشخاص و يا دولت ­ها به محيط زيست وارد مي­شوند و بديهي مي ­نمايد كه بايستي قواعد مسؤوليت مدني را حاكم بر آن بدانيم و جبران خساراتي كه از طرف آنان وارد مي­گردد را برعهده آنان قرار دهيم. مسؤوليت مدني ناشي از محيط زيست هم در قوانين بين­ المللي و هم در قانون ايران تعريف شده است ولي ممكن است تعاريف متفاوتي براي تعيين نوع مسؤوليت مدني وجود داشته باشد. حال سوال اين است كه در صورت وارد شدن خسارت به محيط زيست، مسؤوليت مدني ناشي از آن در حقوق ايران و اسناد بين­ المللي چگونه است؟ لذا در اين مقاله به صورت تحليلي- توصيفي و با روش كتابخانه­ اي به بررسي ماهيت مسؤوليت مدني در حقوق ايران و اسناد بين­المللي پرداخته و نحوه جبران آن­ها و نكات ضعف و قوت آن­ها را مورد بررسي قرار خواهيم داد. تحقيقات نشان مي­دهد كه مسؤوليت مطلق در اين شرايط بهترين نوع مسؤوليت مدني مي ­باشد كه مي تواند در مورد خسارات محيط زيستي اعمال شود و بر همين اساس است كه در اسناد بين ­المللي اين نوع از مسؤوليت اتخاذ گرديده است؛ ولي در حقوق ايران مسؤوليت مدني مبتني بر تقصير مي ­باشد كه در مورد زيان­ هاي محيط ­زيستي هم اعمال مي گردد كه با ماهيت محيط زيست متناسب نمي ­باشد.

The environment is one of the most important issues today, which is at the forefront of international affairs, given the catastrophes we are witnessing today. These catastrophes are caused by the damage done to the environment by individuals or governments; the damages that must be compensated by them, that is, they have civil liability. Environmental civil liability is defined in both international and Iranian law, but there may be different definitions for determining the type of civil liability. Now the question is, in case of damage to the environment, what is the resulting civil liability in Iranian law and international documents? Therefore, in this article, we will study the nature of civil liability in Iranian law and international documents analytically-descriptively and with a library method, and we will examine how to compensate them and their strengths and weaknesses. Research shows that absolute liability in this situation is the best type of civil liability that can be applied to environmental damage, and that is why this type of liability has been adopted in international documents, but in Iranian law, civil liability is based. It is the fault that it also applies to environmental damage, which is not commensurate with the nature of the environment.