بررسي پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي گندم نان با استفاده از روش‌هاي تك متغيره ناپارامتري و مدل GGE باي پلات

به منظور تعيين پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ‌‌‌هاي گندم نان، آزمايشي با استفاده از 23 ژنوتيپ گندم نان به همراه دو رقم شاهد با استفاده از طرح بلوك‌‌‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار و در دو محيط آبي (بدون تنش) و ديم (تنش) جمعا (شش محيط) در مزرعه تحقيقاتي و آزمايشگاه‌‌‌هاي گروه زراعت و اصلاح نباتات پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي كرمانشاه به مدت سه سال زراعي (95، 96 و 97) اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس مركب نشان داد كه بين مكان ها، سال ها، ژنوتيپ ها، اثرات متقابل سال × مكان، سال× ژنوتيپ، مكان × ژنوتيپ، سال × مكان × ژنوتيپ اختلاف معني داري در سطح احتمال آماري 1% وجود داشت. بنابراين نتايج حاصل بيانگر اين مطلب بود كه ژنوتيپ هاي گندم مورد مطالعه در محيط هاي مورد بررسي واكنش هاي متفاوتي از خود نشان داده اند. از روش‌‌‌هاي ناپارامتري براي ژنوتيپ‌‌‌هاي پايدار استفاده شد. بر اساس معيارهاي Si(1) و Si(2) ژنوتيپ‌‌‌هاي Pishtaaz و Wc4592 به عنوان پايدارترين ژنوتيپ ها معرفي شدند. همچنين معيارهاي Si(3) و Si(6) ژنوتيپ‌‌‌هاي Pishgam، Wc5001 و Pishtaaz را به عنوان پايدارترين ژنوتيپ ها معرفي نمودند. بر اساس معيارهاي ناپارامتري NPi(1)، NPi(2)، NPi(3) و NPi(4) ژنوتيپ‌‌‌هاي Pishgam و Pishtaaz به عنوان پايدارترين ژنوتيپ ها انتخاب شدند. همچنين جهت بررسي اثر متقابل ژنوتيپ×محيط و شناسايي پايدارين ژنوتيپ ها از روش GGE biplot استفاده شد. بررسي همزمان پايداري و عملكرد ژنوتيپ ها با استفاده از باي پلات مختصات محيط متوسط (AEC) نشان دادكه ژنوتيپ‌‌‌هاي، Wc5001، Wc4840 و Wc4582 به همراه دو رقم شاهد Pishtaaz و Pishgam علاوه بر عملكرد بالا داراي پايداري عملكرد بيشتري بودند. هم چنين اين ژنوتيپ ها داراي نزديك ترين فاصله نسبت به ژنوتيپ‌‌‌هاي ايده آل بودند.