دوگانگي صلح و عدالت در وضعيت‌هاي پس از مخاصمات داخلي

بين برقراري صلح از يك سو و اجراي عدالت از سوي ديگر، همواره در جوامع جنگ‌زده بحث و اختلاف‌نظر بوده است. طرفداران صلح معتقدند پيگيري عدالت و پاسخگويي صرفاً سبب تشديد درگيري مي‌شود و در مقابل طرفداران عدالت و پاسخگويي معتقدند كه برقراري صلح پايدار بدون عدالت امكان‌پذير نيست. پرسش اصلي موضوع نوشتار حاضر اين است كه نسبت ميان صلح و عدالت در واقع امر چيست؟ تلقي دوگانگي ريشه در واقعيت دارد يا ناشي از تصوري نادرست از اين دو مفهوم است؟ مقالۀ حاضر به اين رويكرد گراييده است كه موضوع دوگانگي و تضاد ميان صلح و عدالت اساساً نادرست است. صلح مسئله‌اي بيش از توقف فوري خشونت بوده و به همين ترتيب عدالت نيز امري فراتر از مجازات است، در نهايت اينكه ميان صلح و عدالت تعامل وجود دارد و عدالت زمينه‌ساز تحكيم صلح پس از درگيري در جوامع جنگ‌زده است. بنابراين، صلح و عدالت توأمان بايد در جوامع جنگ‌زده پس از درگيري مورد توجه قرار گيرد، چراكه رويكرد عدالت‌محور مي‌تواند فرصتي را براي پرورش و برقراري صلح پايدار و جامع فراهم سازد. هرچند مي‌توان گفت هر درگيري ويژگي خاص و منحصربه‌فردي دارد و ازاين‌رو شايد نتوان رويكرد واحد و مناسبي را براي همۀ درگيري‌ها در نظر گرفت. بهره‌گيري از داده‌هاي كتابخانه‌اي، اسناد و رويه‌هاي بين‌المللي در قالب پژوهشي توصيفي تحليلي راقمان اين نوشتار را در اثبات سودمندي و مؤثر بودن رويكرد يادشده ياري رسانده است.