تأثير عصاره گياهان داروئي آويشن و رزماري بر انتقال مكانيكي ويروس موزائيك خيار و مقايسه اثر آنها با ساليسيليك اسيد

Comparison of Thymus vulgaris and Rosmarius officinalis extracts with salicylic acid, on mechanical transmission of Cucumber Mosaic Virus

ويروس موزاييك خيار (Cucumber Mosaic Virus, CMV) از مهم ترين ويروس‌هاي آلوده كننده مزارع خانواده كوكوربيتاسه در سراسر جهان و ايران مي باشد. اين پژوهش در قالب طرح كاملا تصادفي با شش تكرار به منظور بررسي محلول پاشي عصاره گياهان دارويي، ساليسيليك اسيد و آب بر مقاوم سازي گياه خيار به ويروس موزاييك خيار، در گلخانه ي دانشگاه آزاد اسلامي واحد جهرم در سال 1394 به اجرا درآمد. در هر تكرار براي اطمينان چهار بذر گياه كشت گرديد كه در زمان مايه زني دو گياه حفظ و با غلظت 0/03درصد مايه ­زني و بقيه حذف شدند. پس از انجام تيمارها (شامل محلول پاشي عصاره هاي گياه دارويي آويشن با غلظت 0/03 درصد و رزماري با غلظت 0/03 درصد ، ساليسيليك اسيد با غلظت 0/02 درصد و آب مقطر)، گياهان مايه زني شدند. پس از مايه زني گياهان، به مدت يك ماه در گلدان تحت نظر بوده و ميزان آلودگي گياهان با آزمون اليزا بررسي و ثبت گرديد. نتايج تجزيه واريانس داده ها در ارتباط با اثر تيمارهاي محلول پاشي بر كنترل آلودگي به ويروس موزاييك خيار در سطح احتمال يك درصد معني دار گرديد. نتايج مقايسه ميانگين داده ها نشان داد كه عصاره گياهان دارويي تاثير بسزايي بر كاهش درصد آلودگي به ويروس موزاييك خيار دارد. بيشترين و كمترين تعداد نمونه ي آلوده به ترتيب از تيمارهاي شاهد (آب مقطر) و محلول پاشي با ساليسيليك اسيد به دست آمد، اگرچه از لحاظ آماري تيمار ساليسيليك اسيد تفاوت معناداري با عصاره آويشن نداشت. بر اساس نتايج به دست آمده، در تيمارهاي محلول پاشي با ساليسيليك اسيد، عصاره آويشن، رزماري و آب مقطر ميزان آلودگي به ويروس به ترتيب 33/3، 58/3، 66/7 و 88/33 درصد بود. تفاوت آماري معناداري در ارتباط با اين صفت بين تيمارهاي محلول پاشي با ساليسيليك اسيد و عصاره آويشن، همچنين محلول پاشي با عصاره آويشن و رزماري با يكديگر مشاهده نشد. بر اساس نتايج اين تحقيق مي توان عنوان كرد كه با كاربرد ساليسيليك اسيد و سپس عصاره گياه آويشن، آلودگي بيماري موزاييك خيار را تا حد زيادي مي توان كنترل كرد.

The Cucumber Mosaic Virus (CMV) belongs to the Cucumovirus that is one of the most important viruses that infect cucurbit plants in Iran and around the world. This study was accomplished in a completely randomized design by 6 repeats to survey spraying herbal extracts, salicylic acid, and distilled water as the control on resisting cucumber plants against CMV mechanical infection in a greenhouse at the Islamic Azad University of Jahrom Branch in 2015. It was planted 4 seeds of cucumber in each pot, and at the time of inoculation 2 plants were reminded. After treatments, (including spraying of 3% thyme and Rosemary extracts, 0.02% salicylic acid, and distilled water) the plants were inoculated mechanically by the sap of an infected plant. After that, pots were checked for a month. The infection of plants examined by the ELISA test. Data analysis was done using MSTAT-C. Results showed that the herbal extracts significantly were prevented the infection rate of CMV. According to the results in salicylic acid, thyme extract, rosemary extract, and distilled water treatments inoculation rates were 33.3%, 58.3%, 66.6%, and 88.3%, respectively. There wasn’t a statistically significant difference between treatments of salicylic acid and Thyme extract, as well as, spraying with Thyme and Rosemary extracts. Considering the result of this study, it can be concluded that by application of salicylic acid and then Thyme extract, the CMV can be controlled significantly.