تحول ميراث‌ ساختاري خشك‌دار در فرآيند پويايي توده‌هاي خالص راش شرقي (Fagus orientalis Lipsky) (پژوهش موردي: جنگل خيرود نوشهر)

مقدمه و هدف: خشك‌دارها از مولفه‌هاي ميراث‌هاي ساختاري توده‌هاي جنگلي طبيعي هستند كه در شناخت مراحل تحولي نقش مهمي دارند. توجه مطالعه حاضر بر روي كمي‌سازي وضعيت خشك‌دارها در توده‌هاي راش شرقي به عنوان يكي از مولفه‌هاي مهم ساختاري در فرآيندهاي پويايي و تحولي در جنگل‌هاي شمال ايران است.مواد و روش‌ها: براي انجام بررسي وضعيت خشك‌دارها به عنوان يكي از اجزاي ساختاري در تعيين مراحل پويايي اين پژوهش در قطعه 326 بخش گرازبن كه به عنوان پارسل شاهد است مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 25 قطعه نمونه يك هكتاري انتخاب شد و خشك‌دارهاي موجود در آنها به روش آماربرداري صد در صد مورد اندازه‌گيري قرار گرفت. در اين بررسي خشك‌دارهاي سرپا با قطر بيشتر از 7/5 سانتي متر كه به صورت سر پا خشك شده يا تنه هاي با ارتفاع بيشتر از 1/3 متر داشتند، بررسي شدند.  بررسي معني‌داري پس از نرمال‌سازي با آزمون كولموگروفاسميرنوف،  با استفاده از آزمون ANOVA  براي صفاتي از قبيل ارتفاع خشك‌دارها، ارتفاع خشك‌دارهاي سرپا، طول خشك‌دارهاي افتاده، تعداد خشك‌دار در طبقات قطري و شكل ظاهري انجام شد. يافته‌ها:  فراواني خشك‌دارهاي گونه راش در مراحل تحولي آشفتگي و ايجاد ميراث، پيش جنگل، بسته شدن تاج پوشش، جنگل بالغ و جنگل كهن‌سال به‌ترتيب 2/%23، 85/%16، 6/%7، 6/%16 و 35/8 % است. بيشترين حجم خشك‌دارها مربوط به مرحله آشفتگي و ايجاد ميراث و كمترين آن مربوط به بسته شدن تاج پوشش مي‌باشد (به‌ترتيب 162/75 و 7/45 مترمكعب). همچنين، بيشترين ميانگين حجم خشك‌دارها در درجه‌هاي پوسيدگي 1، 2، 3 و 4 به‌ترتيب 69/35، 60/08، 25 و 17/9 مترمكعب مربوط به مراحل تحولي آشفتگي و ايجاد ميراث، آشفتگي و ايجاد ميراث، كهن‌سال و كهن‌سال مي‌باشد. نتايج آزمون‌هاي معني‌داري نشان دهنده معني‌دار بودن اختلاف ميانگين‌ها در عوامل حجم خشك‌دارها، حجم سرپا و افتاده‌ي آن‌ها و شكل خشك‌دارها از نظر ظاهري است.نتيجه‌گيري: از نظر كاربردي با آگاهي از مقدار خشك‌دارها در هر مرحله تحولي و موارد مربوط به آن ديدگاه‌هايي به‌منظور مديريت بهينه بوم‌سازگان‌هاي جنگلي و دخالت‌هاي مديريتي از قبيل نحوه عمليات جنگل‌شناسي، بهره‌برداري و بازرويي جنگل فراهم مي‌گردد.