پديد آورندگان :
عبدي سيّدكلايي، محمد دانشگاه مازندران - دانشكده اقتصاد و علوم اداري - گروه اقتصاد، بابلسر، ايران , طهرانچيان، امير منصور دانشگاه مازندران - دانشكده اقتصاد و علوم اداري - گروه اقتصاد، بابلسر، ايران , جعفري صميمي، احمد گروه اقتصاد و مديريت، پارما، ايتاليا
چكيده فارسي :
نرخ ارز، متغيري است كه تكانه‌هاي اقتصادي بين‌المللي را به اقتصاد داخلي منتقل مي‌كند. در كشورهايي مانند ايران كه نر خ تورم بالا را تجربه مي‌كنند و توليد ناخالص داخلي‌اشان همانند مخارج مصرفي از وابستگي بيشتري به واردات و جريان‌هاي سرمايه‌اي خارجي برخوردار است، تغييرات نرخ ارز و اثرات آن نيازمند اين است كه با دقت بيشتري توسط سياست‌گذاران و پژوهشگران اقتصادي رصد شود. با توجه به اهميت تورم در مباحث نظري و نيز بالا بودن نرخ تورم در برخي از كشورهاي درحال‌توسعه، بررسي تأثير نرخ ارز بر تورم مورد توجه اقتصاددانان علاقه‌مند به موضوعات اقتصاد پولي و اقتصاد بين‌الملل بوده است.
رفتارهاي غيرخطي در اثرگذاري نرخ ارز بر تورم مي‌تواند در شرايطي كه الگوي اقتصادسنجي به صورت خطي برآورد مي‌شود تخمين‌هاي خلاف واقع از ضريب نرخ ارز ارايه كند. در اين شرايط مي‌توان پذيرفت كه وضعيت تورم و نرخ آن مي‌تواند بر پاسخ عوامل اقتصادي به تكانه‌ي نرخ ارز تأثير بگذارد. در حقيقت، قيمت‌هاي داخلي ممكن است به علت تورم پايين و باثبات به يك تكانه‌ي نرخ ارز واكنش نشان ندهند. اما اگر تورم بالاي سطح آستانه‌اش باشد آن‌ها به تكانه‌هاي مشابه واكنش نشان مي‌دهند.
با وجودي كه مطالعات انجام شده بيشتر بر اندازه‌گيري ميزان اثرگذاري نرخ ارز بر سطح قيمت‌ها متمركز شده است، اما بررسي امكان وجود يك و يا بيشتر از يك حد آستانه‌اي در اثرگذاري نرخ ارز از اهميت و جايگاه متفاوتي برخوردار است. زيرا ممكن است واكنش سياست‌گذاران پولي كشور به ميزان اثرگذاري نرخ ارز از يك حد آستانه‌اي وابسته باشد. در حقيقت، اين امكان وجود دارد كه آن‌ها نوسانات نرخ ارز و تأثير آن بر قيمت‌هاي داخلي را تا سطحي از نرخ ارز براي اقتصاد كشور، مهم قلمداد نكنند. در صورتي‌كه اگر نرخ ارز از يك سطح آستانه‌اي معيني فراتر رود به استنباط آن‌ها به اقتصاد كشور و همچنين رفاه مردم آسيب جدي وارد مي‌كند، بنابراين لازم بدانند كه در اين شرايط در بازار ارز دخالت كنند.
متدولوژي:
يكي از دلايل واكنش غيرخطي تورم، ماهيت غيرخطي روند نرخ ارز است. در حقيقت، از نظر هندسي، از بين تمام مسيرهاي زماني نرخ ارز، احتمال مسير خطي بين هر دو نقطه‌ي زماني، بسيار اندك است. برآيند تأثير همه‌ي تعيين‌كننده‌هاي نرخ ارز، در تغييرات آن نمايش داده مي‌شوند. در اين‌جا توجه به دو نكته بسيار مهم است. نخست اين‌كه اثرات متقابل تعيين‌كننده‌هاي نرخ ارز مي‌تواند تأثير هر يك از تعيين‌كننده‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار دهد. دوم، اهميت ارز، به خصوص در كشورهاي در حال توسعه و نقش كليدي آن بين بازارهاي ارزي و مالي، نرخ ارز را به يك متغير هوشمند تبديل نموده است، كه از طريق فرايند يادگيري[1]، به تصحيح اشتباهات در نرخ بعدي مي‌پردازد. از اين‌رو، انتظار مي‌‌رود كه مسير نرخ ارز در طي زمان، غيرخطي باشد.
هدف مقاله حاضر، آزمون يك مدل غيرخطي است كه واكنش تورم به نرخ ارز مؤثر حقيقي در ايران را تخمين مي‌زند. به منظور بررسي اثرات آستانه‌اي نرخ ارز بر تورم در ايران، با پيروي از پاسدل و تيكا[2] (2009) الگوي زير مورد استفاده قرار گرفت:
كه در آن، تورم (π) تابعي از نرخ ارز مؤثر حقيقي ( ) است. متغير يك متغير دامي (ساختگي) است، است اگر نرخ ارز مؤثر حقيقي ( ) برابر يا بزرگتر از آستانه ( ) باشد و است اگر نرخ ارز مؤثر حقيقي ( ) كوچكتر از آستانه ( ) باشد.
يافتهها:
يافتهها براساس داده‌هاي سري زماني براي دوره‌ي زماني 1396-1350 و روش رگرسيون آستانه‌اي (TR) نشان مي‌دهد كه نرخ ارز مؤثر حقيقي 27/6160 ريال به عنوان يك آستانه عمل كرده است. به عبارت ديگر، براساس مقدار آستانه‌ي فوق، مقدار برآورد شده نشان مي‌دهد كه ضريب نرخ ارز تا حدودي از رژيم اول به رژيم دوم افزايش يافته است.
نتيجه:
با عنايت به اين‌كه حفظ ارزش پول ملي از جمله مهم‌ترين وظايف بانك مركزي محسوب مي‌شود، بنابراين، توجه به نرخ ارز و اثرات آستانه‌اي آن در طراحي و اجراي سياست‌هاي پولي و ارزي در برنامه‌ريزي براي كنترل تورم ضروري به نظر مي‌رسد. نتايج حاصل از اين پژوهش، ما را به اين رهنمود سياستي هدايت مي‌كند كه به دليل نوسانات نرخ ارز در ايران و با توجه به آثار مخرب تورم بر اقتصاد و رفاه خانوارها، سياست‌گذاران پولي كشور بايد تكانه‌هاي ارزي را مهار كنند.
چكيده لاتين :
EXTENDED ABSTRACT
INTRODUCTION
Exchange rate is a variable transferring international economic shocks to domestic economy. In countries like Iran which are experiencing a high inflation and whose GDP as well as consumption expenditures are mostly dependent on imports and foreign capital flows, exchange rate changes and its effects need to be carefully monitored by policy makers and economic researchers. Considering the importance of inflation in the theoretical discussions and the high inflation rate in some developing countries, the effect of exchange rate on inflation has attracted economists interested in monetary issues and international economics.
Nonlinear behavior in the exchange rate effect on inflation can provide false estimates of exchange rate coefficient when the econometric model is estimated linearly. In such a circumstance, we can accommodate cases when the inflation condition and its rate affect economic factors in response to an exchange rate shock. Indeed, domestic prices may not be sensitive to an exchange rate shock due to a low and stable inflation. However, they may respond wildly to a similar shock when inflation is above some significant thresholds.
Although studies have mostly focused on measuring the extent of exchange rate effect on price levels, we believet that investigating the possible existence of one or more thresholds in exchange rate effect is important, because the reaction of monetary policymakers may somehow depend on the extent of exchange rate effect with respect to one (or more) threshold value(s). For instance, policymakers might not take care of the exchange rate fluctuations below a certain level, but as soon as it crosses such a level, they believe it damages the economy and the country welfare, thus triggering some intervention in the currency market.
METHODOLOGY
A reason for the non-linear response of inflation is the non-linear nature of exchange rate trend. In fact, geometrically, among all the time paths of exchange rate, the probability of a linear path between the two time points is very weak. The effect consequence of all determinants of the exchange rate is displayed in its changes. Here are two important points to note. First, the cross-effects of exchange rate determinants can influence the impact of each determinant. Second, the importance of currency, especially in developing countries, and its key role between the foreign exchange and financial markets, has made the exchange rate an intelligent variable, which corrects mistakes at the next rate through the learning process. Hence, the course of exchange rate over time is expected to be nonlinear.
The purpose of the present paper is to the test a nonlinear model estimating the response of inflation to real effective exchange rate in Iran. In order to examine threshold effects of exchange rate on inflation in Iran, following Posedel & Tica (2009), pattern was used:
where inflation π is a function of the Real Effective Exchange Rate (REER). The variable is a dummy variable: if the REER () is equal or bigger than the threshold () and if the REER () is smaller than threshold ().
FINDINGS
Finding based on time series data for the period 1971-2017 and Threshold Regression (TR) model indicates that real effective exchange rate of 6160.27 Rials has been applied as a threshold value. In other words, based on the above threshold value, the estimated model shows the exchange rate coefficient has increased somewhat from the first to the second regime.
CONCLUSION
Considering the fact that preserving the value of the national currency is one of the most important tasks of central banks and to control inflation, it seems necessary to give the due attention to exchange rate and its threshold impacts when planning, designing and implementing monetary and exchange policies. The results of this study suggests a policy guideline, namely, that, in order to limit the damaging effects of inflation on the economy and household welfare, monetary policymakers in Iran must restrain the foreign exchange shocks.
