مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مقايسه اثربخشي توان‌بخشي شناختي مبتني بر واقعيت مجازي با توان‌بخشي شناختي كلاسيك بر بهبود كاركردهاي اجرايي در كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه-بيش‌فعالي

چكيده فارسي :

زمينه و هدف: كودكان داراي اختلال نقص توجهبيش‌فعالي گروه هدف مناسبي براي توان‌بخشي شناختي هستند، چراكه مشكلات رفتاري آن‌ها اعم از بي‌توجهي، تكانشگري و بيش‌فعالي خاستگاه شناختي و مغزي مشخصي دارند. اين انطباق رفتار با كاركرد شناختي فرصت ترميم رفتار با تقويت كاركرد شناختي را فراهم مي‌آورد. پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي روش توان‌بخشي شناختي مبتني بر تكنولوژي واقعيت مجازي به عنوان روشي نوين، با روش توان‌بخشي شناختي كلاسيك بر بهبود كاركردهاي اجرايي كودكان مبتلا به اختلال نقص توجهبيش‌فعالي، انجام شده است. مواد و روش ها: اين پژوهش از نوع نيمه‌تجربي بود كه با استفاده از طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل انجام شد. جامعه آماري شامل كليه كودكان 7 تا 12سال مبتلا به اختلال نقص توجهبيش‌فعالي در شهر تهران در سال 1398 بود كه با روش نمونه‌گيري دردسترس، انتخاب شدند و به طور تصادفي در سه گروه دوازده‌نفري قرار گرفتند. در مرحله پيش‌آزمون شركت‌كنندگان با مقياس رتبه‌بندي اختلال نقص توجه بيش‌فعالي و آزمون يكپارچگي ديداري و شنيداري رايانه‌اي مورد ارزيابي قرار گرفتند. گروه اول آزمايش، بسته توان‌بخشي شناختي مبتني بر واقعيت مجازي و گروه دوم آزمايش، بسته توان‌بخشي شناختي رايانه‌اي كاپيتان لاگ را دوازده جلسه به صورت دو بار در هفته دريافت كردند. در اين مدت در گروه كنترل مداخله‌اي انجام نشد. از هر سه گروه بعد از اجراي مداخله پس‌آزمون گرفته شد. از تحليل كوواريانس تك‌متغيره (آنكووا) با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه26 براي تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها استفاده شد.ملاحظات اخلاقي‌: اين مطالعه با شناسه IR.IAU.CTB.REC.1400.001 به تصويب كميته اخلاق در پژوهش دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي رسيده است.يافته ها يافته‌ها نشان دادند كه هر دو روش مداخله توان‌بخشي شناختي بر كاركردهاي شناختي (توجه انتخابي، توجه پايدار) كودكان اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي (0/01 P). نتيجه گيري: توان‌بخشي شناختي مبتني بر واقعيت مجازي به اندازه توان‌بخشي شناختي كلاسيك بر توجه انتخابي و توجه پايدار كودكان اختلال نقص توجه و بيش‌فعالي تأثيرگذار است و روش توان‌بخشي شناختي مبتني بر واقعيت مجازي به عنوان رويكردي نوين در توان‌بخشي اين اختلال مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد.