فراتحليل پژوهش‌هاي مرتبط با عوامل تأثيرگذار بر نگرش‌ها، تمايلات و قصد باروري در ايران

A Meta-Analysis of Factors Related to Fertility Attitudes, Desires, and Childbearing Intentions in Iranian Studies

اين مقاله‌ با هدف تركيب كمّي نتايج مطالعاتي دربارۀ عوامل تأثيرگذار بر نگرش‌ها، تمايلات و قصد باروري در ايران نوشته شده است. بدين‌منظور با استفاده از روش فراتحليل و نرم‌افزار جامع فراتحليل (CMA3)، 26 مقاله در بازۀ زماني 1389 تا 1398 بررسي شده است. 16 مقاله به بررسي تمايلات و قصد باروري و 10 مقاله نيز به بررسي نگرش‌هاي فرزندآوري پرداخته‌اند. نتايج نشان داد تأثير متغيرهاي تحصيلات، سن ازدواج، تعداد فرزندان موجود، مشاركت اقتصادي‌ـ‌اجتماعي، فردگرايي، نگرش به اشتغال، رسانه‌هاي خارجي، و اينترنت بر تمايل و قصد باروري منفي بوده و درمقابل، متغيرهاي سن، سكونت روستايي، درآمد، دين‌داري، حمايت اجتماعي، تعداد خواهر و برادر، و كيفيت زندگي بر تمايل و قصد باروري اثر مثبت داشته‌اند. اندازۀ اثر اين متغيرها همگي كمتر از 0/3 بوده و بيشترين ميزان اندازۀ‌ اثر متعلق به متغيرهاي فردگرايي (0/296-) و تعداد فرزندان موجود (0/224-) است. همچنين، از بين متغيرهاي تأثيرگذار بر نگرش‌هاي فرزندآوري، تأثير درآمد و اختلاف سني با همسر مثبت بوده و درمقابل، سرمايه و مصرف فرهنگي، تحصيلات، پايگاه اقتصادي‌ـ‌‌اجتماعي، سن و شبكه‌هاي مجازي اثر منفي داشتند. اندازۀ اثر اين متغيرها همگي كمتر از 0/3 بوده و بيشترين ميزان اندازۀ اثر متعلق به متغيرهاي درآمد (0/272) و سن (0/258-) است. ازاين‌رو، عوامل و نيروهاي اجتماعي متعددي در تغيير نگرش به فرزند و كاهش فرزندآوري اثرگذار بوده‌اند كه نشان‌دهندۀ ناهمگوني‌هاي موجود در جامعۀ‌ ايراني بوده و لزوم توجه به تفاوت‌هاي موجود در بين گروه‌هاي اجتماعي مختلف را به مسئولان امر يادآور مي‌كند.

This paper uses a meta-analysis to comparatively evaluate the factors related to fertility attitudes, desires, and intentions in Iranian studies. The analysis is based on 26 studies, 16 of which are about fertility desires and intentions, and 10 are about childbearing attitudes. The results suggest that several factors have negative effect on fertility desires and intentions such as: education; marriage age; number of children; social-economic participation; individualism; attitude to employment; foreign media and the internet. Age; rural living; income; religiosity; social protection; number of siblings; and life quality have positive effect on fertility desires and intentions. Among these factors, individualism (-0/296) and number of children (-0/224) have the most effect. The results also suggest that income and age difference between spouses have positive effect on childbearing attitude, whereas, cultural investment, education, social-economic status, age, and virtual networks have negative effect on childbearing attitudes, in which income (0/272) and age (0/258) have the most effect. Therefore, there are a lot of social factors which play important roles in determining childbearing in Iran and therefore, social planners need to pay attention to them.