بررسي معادل‌هاي عبارت «بِغَيْرِ حِساب» در قرآن مطالعۀ موردي مترجمان (موسوي همداني، الهي قمشه‌اي، خرمشاهي، فولادوند، انصاريان، آيتي)

Examining the Equivalents of the Phrase "Be'ghayr-i Hesāb" (without calculation) in the Qur'an A case study of translators (Mousavi Hamedani, Elahi Ghomshei, Khorramshahi, Fooladvand, Ansarian, Ayati)

برابري معنايي و گزينش برابر نهادهاي مناسب در ذيل واژگان و عبارات، از جمله موضوعاتي است كه در ترجمه متون بايد مورد توجه قرارگيرد. رجوع مترجم به تفاسير مختلف و انتخاب مناسب‌ترين ديدگاه تفسيري در ذيل آيات و نيز در نظرگرفتن سياق واژگاني، سبب ارائه ترجمه‌اي دقيق و صحيح از كلام خداوند مي‌گردد. ماده (ح‌س‌ب) با بسامد نسبتاً بالا و در طيف متعدد معنايي در قرآن به‌كار رفته است. اين پژوهش به‌روش توصيفي-تحليلي به بررسي ترجمه‌هاي ذيل آياتِ شامل عبارات «بِغَيْرِحِساب» پرداخته وبا توجه به منابع لغوي و تاريخي و تأمّل بر سياق و ساختار آيات مورد نظر، برابرنهادي دقيق‌تر ارائه و اتقان تراجم (فولادوند، آيتي، الهي قمشه‌اي، موسوي همداني، انصاريان) را مورد توجه قرار داده‌است. نتيجۀ حاصله اينكه غالب مترجمان فوق، در ارائه ترجمه (بغيرحساب) از برابرنهاد دم‌دستي (بدون حساب) استفاده نموده و با وجود تعدد معنايي اين عبارت در آيات مختلف، معادل دقيقي براي آن اتخاذ ننموده‌اند. ترجمۀ الهي قمشه‌اي، نسبت به ساير ترجمه‌ها در معادل‌سازي دقت بيشتري به‌كار برده است. معادل‌هاي مدنظر عبارت (بغيرحساب) شامل «كثرت»، «بدون حساب و كتاب»، «بدون عوض‌خواهي»، «خارج از محاسبات مادي» بوده كه به فراخور معناي رزق و عطا در آيه و نيز با توجه سياق آيات قابل استنباط مي‌باشد.

Semantic equality and the selection of appropriate equivalents under words and phrases are among the issues that should be considered in translating texts. Matter of (hā, sin, bā) has been used in the Qur'an with relatively high frequency and in various semantic ranges. This research descriptively-analytically examines the translations of the following verses, including the words "without calculation", and according to the lexical and historical sources and reflecting on the context and structure of the verses in question, provides more accurate institutionalization and translation (Fooladvand, Ayati, Elahi Ghomshei, Mousavi Hamedani, Ansarian) has been considered. The result is that most of the above translators, in presenting the translation (Be'ghayr-i Hesāb) have used the equivalent of the hand tail (without calculation) and despite the semantic multiplicity of this phrase in different verses, have not adopted an exact equivalent for it. Ghomshei's divine translation has been used more accurately in equating than other translations. The considered equations of the phrase (Be'ghayr-i Hesāb) include "plurality", "without calculation", "without compensation", "out of material calculations", which can be deduced according to the meaning of sustenance and gift in the verse and also according to the context of the verses.