پديد آورندگان :
گلچين، مسعود دانشگاه خوارزمي - گروه جامعه شناسي، ايران , قلي پور، سياوش دانشگاه رازي، كرمانشاه، ايران , قادري، صلاح الدين دانشگاه خوارزمي - گروه جامعه شناسي، ايران , حيدري، علي حيدر دانشگاه خوارزمي، ايران
كليدواژه :
خشونت , مَثَل هاي لكي , هويت مردانه , همبستگي درون‌گروهي , بافت قومي و قبيله اي
چكيده فارسي :
بخش مهمي از فرهنگ عامه و ادبيات شفاهي اجتماعات مختلف انساني، مَثَل هايي است كه به‌طور جمعي ساخته و پرداخته شده و بنيادهاي فرهنگي آن‌ها را بازتاب مي دهد. ازآنجا كه در مَثَل‌هاي لكي كه متأثر از ساخت اجتماعي قومي و قبيله اي است و ريشه در باورها، اعتقادات و تجربۀ زيستهشان دارد، شواهد و نمونه هايي يافت مي‌شود كه بر برساخت و بازتوليد خشونت دلالت دارد؛ مقالۀ حاضر در پي فهم اجتماعي خشونت و اَشكال آن در تجربۀ زيستۀ مردمان لك زبان است كه در مثل‌هاي لكي بازنمايي شده است.
رويكرد نظري اين نوشتار بر پايهٔ انديشه‌هاي ديويد متزا، نيسبت و كوهن، نظريۀ كنش پارسونز، مفهوم مردانگي رابرت كانل و نظريۀ خشونت زباني دريدا استوار است. بر اين اساس، پرسش‌هاي راهنماي پژوهش عبارت‌اند از: در مَثَل‌هاي لكي، چه دريافت و پنداشتي نسبت به خشونت وجود دارد؟ خشونت در قالب چند مقولۀ فراگير طبقه بندي شده است؟ خشونت چه نقشي در كسب هويت هاي جنسيتي مردانه و زنانه دارد؟ و سرانجام اين‌كه مضمون مشترك، وحدت بخش و نهايي كه معنا و جايگاه خشونت در قوم لك را نمايندگي مي كند، كدام است؟ داده ها (ضرب المَثَل‌ها) با بررسي اسناد گردآوري و پس از راستي‌آزمايي و مضمون‌كاوي از طريق مصاحبه با 20 نفر از مردان پنجاه‌سال به بالاي خبره و مطلع از فرهنگ عامۀ لكي، به شيوۀ «تحليل محتواي كيفي» تجزيه وتحليل شده‌اند.
يافته ها نشان مي دهد ضرب المَثَل‌هايي كه بر مضامين خشونتآميز دلالت دارند و يا مروج خشونت هستند، در چهار مقولۀ اصلي مشتمل بر «خشونت كلامي، خشونت ابزار سلطه، تشويق به خشونت، خصومت و ستيزه جويي» قابل دسته بندي هستند و خشونت عامل همبستگي درون‌گروهي و به‌مثابۀ راه‌حل مسائل اجتماعي است. خشونت در اَشكال گوناگوني چون «خشم و پرخاشگري، تحقير و توهين، تبعيض عليه زنان و تهديد به استفاده از خشونت» بازنمايي شده است. بين خشونت و هويت مردانه، تطابق و همگرايي وجود دارد و صفت مرد بر كساني اطلاق مي گردد كه توانايي به‌كاربردن خشونت داشته باشند. در اين مَثَل‌ها نگرش و تصور مطلوبي در برابر پديدۀ خشونت وجود دارد؛ به‌طوري‌كه خشونت با عناصر مقدس مذهبي هم‌تراز است. چنين نگرشي به پديدۀ خشونت، ساخت و بافتي قومي و قبيله اي دارد كه در آن هر گروه ناچار به تأمين امنيت خود بوده است؛ ازاين‌رو، در چنين اجتماعي مردان به‌عنوان نيروي جنگي و تأمين‌كنندۀ امنيت از جايگاه و موقعيت ممتازي و سرآمدي برخوردارند.
چكيده لاتين :
Proverbs are an important part of popular culture and oral literature of various human societies that are collectively constructed and reflects their cultural foundations. Because Laki's proverbs, which is influenced by ethnic and tribal social structure and is rooted in their beliefs and lived experiences, evidence and examples are found that indicate the construction and reproduction of violence. The present article intends to social understanding of violence and its forms in the lived experience of Lak people, which are represented in Laki's proverbs.
The theoretical approach is based on the views of David Metza, Nisbet and Cohen, Parsons's theory of action, Robert Connell's concept of masculinity and Derrida's theory of linguistic violence. according to this research, guide questions are: in Laki's proverbs, what is the perception of violence? How many are classified violence in to general categories? what role does violence play in the acquisition of male and female gender identities? What is the common, unifying, and final theme that represents the meaning of violence in the Lak people? Data (proverbs) by examining collected documents and after verification and thematic analysis through interviews with 20 men 50 years and older who are knowledgeable about Laki popular culture, were analyzed by "qualitative content analysis".
Findings show: the proverbs denoting the representation of the violence or are meant to encourage violence are categorized into four main classes including verbal violence, dominance-oriented violence, encouragement of violence, and violence and hostility. Violence is the cause of within-group convergence and is regarded as a solution to resolve social issues of main research sample. Violence is represented in different forms such as anger, humiliation and insult, discrimination against women, and threat to use violence. A consistency and convergence are reported between violence and male identity. Masculinity refers to those people who are capable of applying violence. In these proverbs, a desirable attitude and perception exists with regard to violence in the sense that violence has equal status similar to sanctimonious religious concepts. It seems that such attitude towards violence is a social outcome having ethnic and tribal structure and context in which each group has supply its own security. Therefore, in such society men had achieved an excellent status and position as fighting forces and suppliers of security.
