نظام قضايي و انديشۀ حقوقي در كلام سعدي

The Judiciary and Legal Thought in Sa'adi's Word

سعدي، پيش از آنكه شاعر و اديب باشد، دانشمند، فقيه و انديشمند بزرگي است كه براساس معارف قرآن و اهل بيت (ع) منظومۀ فكري را در قالب نثر و نظم پديد آورد و از خود به يادگار گذاشت. آثار سعدي، معارف جامعي را بيان مي‌دارد كه از جنبه‌هاي گوناگون قابل بررسي است. اين پژوهش تلاشي براي شناخت وجهي كمتر پرداخته‌شده از وجوه متنوع و متكثر سعدي عليه‌الرحمه يعني انديشه‌هاي حقوقي اوست. در اين تحقيق براي شناخت انديشه‌ها و آثار سعدياز منظر فقه، قضا و حقوق برخي حكايات و داستان‌هايي كه واجد عناصر وابسته به فقه، قضا، جزا و حقوق است، مطالعه و بررسي مي‌شود. براساس نتايج پژوهش در آثار سعدي موضوعات، مسائل و نكات حقوقي متعددي در زمينۀ حقوق اساسي، حقوق ديواني و اداري، نظام قضايي، حقوق جزا و آيين دادرسي وجود دارد كه با نظام و احكام حقوقي و قضايي اسلام منطبق است و بر اين اساس مي‌توان انديشه‌هاي حقوقي سعدي را تبيين كرد.

Sa'adi should be considered more than a poet or literary man; he is also a great scientist, scholar and jurisprudent. Based on the Quran and Ahlolbeyt (members of prophet Mohammad’s family)’s teachings, he has created a prism in terms of prose and poetry as a monument. It is well-known that the works of Sa'adi cover various topics. This research is an endeavor to understand his less-known legal thoughts . It is possible to find many legal topics in the works of Sa'adi regarding constitutional, administrative, criminal, and procedural law that are compatible with Islamic jurisprudence. The findings of this research show that Sa'adi’s works include various legal points in the said fields which can explain his legal thoughts.