آسيب شناسي نقش آلي - استقلالي عقل در علوم قرآني با تا كيد بر ديدگاه هاي آيت الله جوادي آملي

Pathology of Instrumental-Independent Role of Reason in Quranic Sciences with Emphasis on the Views of Ayatollah Javadi Amoli

نقش علوم قرآني در تعميق آموزه‌ هاي قرآني، هم‌چنين نقش كاركردهاي آلي و استقلالي عقل در علوم قرآني، با شدت و ضعف مورد پذيرش همه مفسران و قرآن‌‌پژوهان است. كاستي‌ها و آسيب‌هاي عقل در علوم قرآني، در متون قرآن‌پژوهان داراي ابهام و اجمال است و هرگز به‌طور مستقل مورد بررسي تفصيلي قرار نگرفته است. در اين پژوهش، از روش توصيفي- تحليلي استفاده شده و پرسش آن است كه آسيب‌هاي عقل آلي و استقلالي در علوم قرآن بر پايه ديدگاه آيت‌الله جوادي آملي كدامند؟ بررسي‌ها بيانگر اين آسيب‌ها به شرح ذيل است: ضرورت توسعه نقش آلي و استقلالي عقل در علوم قرآني در حوزه «مبادي علوم قرآني» و «علومي كه مدخليت مستقيم در فهم قرآن دارد»؛ ضرورت لحاظ توامان منابع عقلي و نقلي و اجتناب از افراط و تفريط غير روشمند در آ‌ن‌ها؛ عدم جواز ورود عقل در جزييات معرفت ديني؛ صعوبت توليد برهان‌هاي تجربي محض؛ ضعف ارزش علمي براهين تلفيقي از عقل تجربي و تجريدي يا برهان تجربي محض، نسبت به براهين تجريدي محض؛ تفاوت علميت و منزلت يقين در اشكال مختلف غير مستقلات عقليه؛ ضعف علميت برخاسته از دستاوردهاي «علمي» (= اطمينان عقلايي) نسبت به مرتبه «علم» و... .

All commentators of the Quran accept the role of Quranic Sciences in the production of Quranic teaching and thinking in it, as well as the rule of Reason and the benefits of reason as a tool to archive the goal or its independent benefits with a slight difference. The shortcomings and harms of the intellect in the Qur'anic sciences are ambiguous and concise in the texts of the Qur'anic scholars, and have never been studied independently and completely. In this research, descriptive-analytical method is used and the question is what are the harms of Instrumental and independent intellect in Quranic sciences based on the view of Ayatollah Javadi Amoli? Investigations indicate the following injuries: The need to development the role of reason as a means and also the independent role of it in the field of Qur'anic sciences in "the basics of Qur'anic sciences" and "sciences that have a direct role in understanding the Qur'@n"; The need to consider both intellectual and narrative resources and to avoid non-methodical excesses in them; Inadmissibility of reason in the details of religious knowledge; Difficulty in producing purely empirical proofs; Weakness of the scientific value of the combined arguments of empirical and abstract reason or purely empirical argument, compared to purely abstract arguments; The difference between scientificity and the status of certainty in different forms of non-independent intellectual; Weakness of scientism arising from the achievements of "science" (= rational confidence) in relation to the rank of "science".