امنيت حياتي و شكاف جنسيتيِ مذهبي در ايران: مطالعه تطبيقي درون‌كشوري

اين گزاره كه «زنان مذهبي‌تر از مردان‌اند» يكي از معدود گزاره‌هاي تعميمي است كه دانشمندان علوم اجتماعي، به‌ويژه جامعه‌شناسان دين بر آن اتفاق‌نظر داشته‌اند؛ با وجود اين، تبيين چرايي آن يك معماي علمي محسوب شده و نظريه‌هاي متعددي براي تبيين اين شكاف جنسيتي در دينداري ارائه شده است. اين مقاله‌ پژوهشي با هدف وارسي اعتبار تجربي نظريه‌ امنيت حياتي در ايران، حول محور اين پرسش سازمان يافت كه تا چه حد شاخص‌هاي امنيت حياتي مي‌توانند شكاف جنسيتيِ دينداري در ايران را تبيين كنند؟ در اين راستا، ابتدا استدلال‌هاي نظريه‌ امنيت حياتي در قالب فرضيات تحقيق فرموله شد. سپس با واحد تحليل قرار دادن «استان» و استفاده از روش تطبيقي درون‌كشوري، فرضيه‌هاي مذكور با داده‌هاي مربوط به همۀ استان‌هاي ايران مقابله شد تا ميزان انطباق و تناظر پيش‌بيني‌هاي نظريه‌ امنيت حياتي با شواهد تجربي ارزيابي شود. درنهايت، يافته‌هاي مربوط به آزمون تجربي رابطه‌ ميان امنيت حياتي با شكاف جنسيتيِ دينداري در ايران با روش تطبيقي درون‌كشوري و تحليل بين‌استاني نشان داد كه هيچ‌يك از فرضيات بازنماي تئوري امنيت حياتي تأييد نمي‌شوند. درحقيقت، يافته‌هاي اين تحقيق نتوانست حمايت جدي و قابل اعتمادي براي تئوري امنيت حياتي در تبيين شكاف جنسيتيِ دينداري در بافت جمعيت مسلمانان و قلمروي استان‌هاي كشور ايران فراهم آورد. با توجه به همگرايي نتايج اين پژوهش درون‌كشوري با پژوهش بين‌كشوري نوريس و اينگلهارت در سال 2008 ميلادي دربارۀ ناتواني تجربي نظريه‌ امنيت حياتي در تبيين شكاف جنسيتيِ دينداري مي‌توان نتيجه گرفت كه پايه‌ تجربي اين نظريه براي تبيين شكاف جنسيتيِ دينداري، ضعيف و غيرمستحكم است.