نقش توانمندسازي روانشناختي در رابطه ميان رهبري دوسو توان با رضايت و استرس شغلي معلمان در آموزش مجازي

پيشينه و اهداف: شيوع ويروس كرونا به‏عنوان بحران جدي براي سازمان ها و مؤسسات تجاري و آموزشي باعث تعطيلي آن ها شد. در مواجهه با چنين بحراني، انتقال از آموزش حضوري به آموزش مجازي در دستور كار مؤسسات آموزشي به‌ويژه مدارس قرار گرفت و باعث شد تا به معلمان به عنوان يكي از پيشگامان خط مقدم فرايند ياددهييادگيري، فشار كاري مضاعفي وارد شود. در چنين شرايطي، رهبري مدارس مي تواند نقش بسيار مؤثري در افزايش كارايي افراد و كاهش فشارهاي ناشي از تغييرات شتابان محيطي داشته باشد. يكي از سبك هاي رهبري كه مي تواند به رهبران مدارس در نيل به اين مقصود كمك كند، به‌كارگيري سبك رهبري دوسو توان است. رهبري دوسوتوان نوع جديدي از سبك رهبري است كه از دو طيف متفاوت رفتارهاي رهبري تشكيل‌شده و براي مقابله با تغييرات محيطي، رفتارهاي رهبري باز و بسته را به‏طور متعادل و مكمل يكديگر به‌كار مي‏برد. دوسوتواني به افزايش چابكي و عملكرد سازماني مربوط مي‏شود، و به معناي واقعي كلمه توانايي استفاده از هر دودست با توان يكسان است. رهبري دوسو توان مي تواند تأثيرات بسياري بر خودكارآمدي، نگرش شغلي و... داشته باشد؛ لذا مطالعه اثر اين سبك از رهبري در ساليان اخير مورد توجه بسياري از پژوهشگران قرار گرفته است. با توجه به كمبود پژوهش هاي انجام شده در مورد اين سبك از رهبري به خصوص در بسترهاي آموزشي در كشور ما، ضرورت انجام چنين مطالعه اي احساس مي شد. براين اساس، هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي تأثير رهبري دو سوتوان بر رضايت و استرس شغلي معلمان در آموزش مجازي با نقش ميانجي توانمندسازي روانشناختي بود.روش‌ها‌: براي نيل به اين مقصود، از روش پژوهش همبستگي از نوع مدل‌يابي معادلات ساختاري استفاده شد. جامعه آماري پژوهش شامل تمامي معلمان مقطع ابتدايي شهر تاكستان بودند، كه با توجه به نامشخص بودن تعداد معلمان، حداكثر حجم نمونه به تعداد 335 نفر با استفاده از نمونه ‏گيري تصادفي ساده درنظر گرفته شد. گردآوري اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه سبك رهبري دوسوتوان، توانمندسازي روانشناختي، رضايت شغلي و استرس شغلي انجام شد و براي تحليل داده‏ها با روش آماري مدل‏يابي معادلات ساختاري (تحليل مسير تأييدي) و آزمون همبستگي پيرسون از نرم ‏افزارهاي آماري SPSS و AMOS استفاده شد.يافته‌ها: يافته‏ها حاكي از تأثير معنادار و مثبت رهبري باز بر توانمندسازي (0.637)، تأثير معنادار و مثبت رهبري بسته بر توانمندسازي (0.365)، تأثير معنادار و منفي توانمندسازي بر استرس شغلي (0.313)، تأثير معنادار و منفي رهبري بسته بر استرس شغلي (0.314)، تأثير معنادار و منفي رهبري باز بر استرس شغلي (0.449)، تأثير معنادار و مثبت توانمندسازي بر رضايت شغلي (0.224)، تأثير معنادار و مثبت رهبري بسته بر رضايت شغلي (0.350)، تأثير معنادار و مثبت رهبري باز بر رضايت شغلي (0.235)، تأثير معنادار و منفي استرس شغلي بر رضايت شغلي (0.327) بود. همچنين يافته‏ها حاكي از تاثير غيرمستقيم و معنادار رهبري بسته و رهبري باز بر استرس شغلي و رضايت شغلي از طريق توانمندسازي و تأثير غيرمستقيم توانمندسازي بر رضايت شغلي از طريق استرس شغلي بود. علاوه بر اين، شاخص‏هاي اندازه‏گيري و برازش مدل نيز حكايت از مطلوب بودن مدل داشتند.نتيجه‌گيري: در مجموع يافته هاي پژوهش نشان داد كه با بهره ‏گيري از رهبري دوسوتوان و توانمندسازي مي‏توان علاوه بر كاهش استرس شغلي معلمان، رضايت شغلي آن ها را نيز افزايش داد؛ بنابراين مي توان از اين سبك از رهبري به عنوان يك ابزار مفيد براي رهبري اثربخش در مدارس استفاده كرد.