استراتژي دفاعي رسول‌الله(صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) عليه مشركان در عصر هجرت؛ تبيين چرايي و نتايج آن

با حضور رسول‌الله(صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) در مدينه و شروع عصر هجرت، چالش‌هاي متنوع و تهديدات متراكمي عليه مسلمانان آغاز گرديد. مشركان مكه، در رأس مخالفين و از نيرومندترين دشمنان پيامبر(صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم)، اقدامات گسترده‌اي عليه مسلمانان تدارك ديدند. اين مقاله درنظر دارد با اشاره به وضعيت دشوار و پيچيده عصر هجرت، به اين موضوع بپردازد كه رسول‌الله(صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) در مواجه با تهديدات و تحركات مشركان، چه استراتژي در پيش گرفتند. در اين مقاله، با استفاده از متون تاريخي و به روش توصيف و تحليل تاريخي، به بررسي موضوع پرداخته مي‌شود.نتايج بررسي‌ها حكايت از آن دارد كه پيامبر(صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) با توجه به تجربه 13 سال عصر بعثت و واقعيات سياسي ـ اجتماعي حجاز، استراتژي اتخاذ كردند كه براساس آن در برابر توطئه‌هاي مشركان و متحدين آن‌ها، فعالانه و با قدرت حاضر شدند و در عرصه تحولات ميداني، با شناسايي فرصت‌ها و اقدام به‌موقع، ابتكار عمل را به‌دست گرفتند. برآيند استراتژي دفاعي مزبور، مهار توان رزمي و خصومت‌ورزي مشركان، ارتقاي موقعيت مسلمانان به جايگاهي برتر، مهم‌تر از آن، دفاع مؤثر و هوشمندانه از اجتماع نوبنياد مسلمانان و تسهيل امر دعوت بود.