چالش‌هايي پيش روي الهيات عملي

الهيات عملي را مي‌توان نوعي گسترش كاربردي و كاركردي آموزه‌هاي الهياتي، يا برآمده از الهيات، در زندگي انسان دانست. نوشتار حاضر، با توجه به معناي عام الهيات، به برخي چالش‌هاي پيش روي الهيات عملي مي‌پردازد. چالش اول انتظار بشر از دين است. با عنايت به انتظار گسترده از دين است كه مي‌توان پاي الهيات را به قلمرو اجتماع و نهادهاي اجتماعي كشاند. اگر انتظار حداقلي از دين داشته باشيم، نقش الهيات چندان برجسته نخواهد بود. چالش دوم رابطه سنت و تجدد است. در دوران سنت و با نگرش سنتي برخي نهادهاي اجتماعي پيوند وثيقي با دين و الهيات داشتند، اما در نگرش و دوران متجدد نقش اجتماعي يا سازماني الهيات غالباً بر عهده نهادهاي جديد برآمده از علوم جديد و دنياي متجدد است. از اين رو، در دوران متجدد و با نگرش تجددگرايانه، الهيات عملي متهم به نوستالژي و موضع انفعالي مي‌شود. چالش سوم مصادره الهيات عملي توسط روحانيت رسمي است. تاريخ دين و الهيات حكايت از اين دارد كه روحانيت رسمي و حكومتي با رويكردي انحصارطلبانه و تماميت‌خواهانه توانسته است دين و الهيات را به نفع خود و در راستاي افزايش قدرت و ثروت و نفوذ اجتماعي خود مصادره كند. هرچند اين مصادره گهگاه به مصلحت عمومي و اجتماعي منجر شده است، اما به نظر مي‌رسد مفسده اين مصادره بيش از مصلحت آن باشد. چالش چهارم جهاني شدن است. با توجه به فرايند جهاني شدن، اهميت و ضرورت الهيات جهاني افزايش يافته است. از اين رو، الهيات عملي بدون غلبه بر بنيادگرايي و انحصارگرايي ديني نمي‌تواند به حل و فصل مسائل و معضلات جهاني كمك كند. توفيق و گسترش الهيات عملي در گرو پاسخ نظري و عملي به چالش‌هاي پيش‌گفته است، چالش‌هايي كه نه تنها الهيات بلكه خود دين و دين‌ورزي را نيز به مخاطره انداخته است.