طراحي مدل كارايي اجراي حسابرسي بر اساس رويكرد حسابرسي ريسك تجاري

بر اساس رويكرد حسابرسي ريسك تجاري، حسابرسان در فرآيند ارزيابي يك واحد تجاري بايد تكنيك هاي كنترل مديريت استراتژيك و فرآيندهاي عملياتي را تعريف و درك كنند. همچنين آنها بايد از طريق انتخاب فرآيندهاي كنترل ريسك در فرآيندهاي عملياتي مهم و حياتي، نوع و اندازه ريسك‌هاي تجاري باقي‌ مانده را كه ممكن است بر صحت و منصفانه بودن صورت‌هاي مالي تأثير بگذارد، برآورد كنند. در پژوهش‌ حاضر با بهره‌گيري‌ از رهيافت‌ كيفي‌ و به‌كمك‌ نظريه‌ دادهبنياد و استفاده از مصاحبه‌هاي‌ عميق‌ با 31 نفر از خبرگان حسابرسي در سال 1400 با عناوين شريك، اعضاي سازمان حسابرسي و اعضاي كارگروه هاي تخصصي جامعه حسابداران رسمي در جهت درك معاني ذهني آنها از رويكرد حسابرسي ريسك تجاري در اجراي حسابرسي، مصاحبه صورت گرفت. مضافاً از داده‌هاي‌ متني‌ مندرج در يادداشت ها و مقالات نشريات حرفه‌‌اي‌ بين المللي پيرامون رويكرد فوق كه‌ عمدتاً ارائه‌كننده ديدگاه خبرگان مختلف‌ بود نيز استفاده شد. داده‌هاي‌ پژوهش‌ به‌كمك‌ روش كدگذاري‌ باز در نظريه‌ داده بنياد، مورد تجزيه ‌‌و تحليل‌ قرار گرفت‌ و مقوله‌‌هاي‌ اصلي‌، مقوله‌‌هاي‌ فرعي و خُرد مقوله‌ها (مفاهيم‌) استخراج گرديد. به‌كمك‌ رويكرد سيستمي‌ كه‌ شامل‌ ورودي‌‌ها، فرآيندها، خروجي‌‌ها، پيامدها و عوامل‌ زمينه‌‌اي‌ است‌، مدل كارايي اجراي حسابرسي‌ بر اساس حسابرسي ريسك تجاري طراحي‌ و مقوله‌‌هاي‌ پديدارشده در قالب‌ آن ارائه‌ گرديد. با عنايت‌ به‌ محدودبودن دامنه‌ پژوهش‌ هاي‌ پيشين‌ پيرامون اين رويكرد و به‌‌ويژه فقدان پژوهش‌ جامع‌ در ايران، مدل طراحي‌‌ شده كه‌ چند وجهي‌ بوده و حاصل‌ ديدگاه خبرگان مختلف‌ حسابرسي‌ است‌، ديدگاه جامع‌ و وسيعي‌ از كارايي اجراي حسابرسي بر اساس حسابرسي ريسك تجاري ارائه‌ مي‌نمايد كه‌ مي‌توان از آن در برنامه‌هاي‌ بهبود كيفيت‌ حسابرسي‌، ارزيابي‌ كار حسابرسي مستقل و ساير راهبردهاي‌ كلان جهت‌ توسعه‌ روش شناسي حسابرسي‌ در ايران استفاده نمود. با توجه به كمبودهاي روش فعلي حسابرسي ايران، ادغام رويكرد حسابرسي ريسك تجاري در روش فعلي، نويدبخش است. اين رويكرد با توجه به ارزش ذاتي اثبات شده، مي تواند باعث رفع حسابرسي بيش از حد شود و به عنوان روش طبيعي و صحيح اجراي حسابرسي درنظر گرفته شود.