بررسي مباني معرفت‌شناسي «فرهنگ مطلوب» و تبيين كاركردهاي آن از نگاه قرآن

بهبود وضعيت فرهنگي جهان در گرو ايجاد فرهنگ مطلوب قرآني است. ايجاد فرهنگ مطلوب، لازمه هرگونه برنامه تحول‌آفرين براي رشد بشر است. نيل به چنين فرهنگي نيازمند مباني مختلفي ازجمله مبناي معرفت‌شناسي است. يافته‌هاي اين تحقيق كه به شيوه توصيفي ـ تحليلي و جمع‌آوري كتابخانه‌اي داده‌ها صورت پذيرفته است، درباره مباني معرفت‌شناسي فرهنگ مطلوب حاكي از موارد ذيل است: سفارش قرآن به تدبر و معرفت افزايي؛ دعوت به شناخت خود و جهان كه بيانگر امكان شناخت است؛ بخش زيادي از معرفت‌هاي انسان با سعي و تلاش كسب مي‌شود و برخي از آنها از ابتداي خلقت به‌صورت فطري همراه وي هست، به‌گونه‌اي كه نمي‌توان اين معرفت‌هاي فطري را باطل ساخته و مسيري غير از فطرت را برگزيد؛ قرآن هم بر معرفت‌هاي اكتسابي به‌وسيله علم حصولي و هم به معرفت‌هاي حاصل از علم حضوري تأكيد كرده است. قرآن براي نيل به فرهنگ مطلوب، به در اختيار بودن منابع و ابزار شناخت براي بشر تأكيد كرده است. از منظر قرآن، تنها منبع اساسي معرفت براي دست‌يابي به فرهنگ مطلوب، وحي است كه خطاناپذير است و براي كشف و شناخت آن مي‌توان از منابع و ابزارهاي ديگر همچون ادراك عقلي، حواس، فطرت، كشف و شهود و تاريخ بهره گرفت. از ديگر مباني معرفت‌شناسي فرهنگ مطلوب در قرآن، پيوند ميان معرفت‌هاي نظري (هست و نيست‌ها) و معرفت‌هاي عملي (ارزش­ها، بايدها و نبايدها) است كه معرفت نظري، پايه گرايش‌هاي عملي را شكل مي دهند