روند پژوهشي يادگيري فناورانه: مطالعه علم‌سنجي

پيشينه و اهداف: تحقيقات علم‌سنجي با توانايي ارزيابي تحقيقات علمي و با بهره‌گيري از شاخص‌هاي چندگانه در تبيين ظرفيت‌ها و عملكرد علمي و فناوري در ابعاد مختلف، بر جذابيت آن در ميان محققان افزوده است. اين حوزه از دانش در مطالعات گوناگون انجام مي‌گيرد كه بررسي كمّي طيف گسترده‌اي از اطلاعات علمي، هدف اصلي آن است. تحقيق حاضر، به مطالعه علم‌سنجي در مجله كامپيوتر و آموزش پرداخته است كه ترسيم نقشه موضوعات مقالات و ارائه مسيرهاي تحقيقاتي پيش‌رو، هدف اصلي تحقيق است. هدف از انتخاب اين مجله نيز پرداختن به جديدترين تحقيقات در يكي از تخصصي‌ترين مجلات حوزه فناوري آموزشي است.روش‌ها‌: اين تحقيق به لحاظ روش در كليت شيوه فراتحليل و در زمره مطالعات كاربردي است، كه به روش تحقيقات علم‌سنجي و كتاب‌شناختي انجام شده است. در اين تحقيق از روش‌ مطالعات كتابخانه‌اي به‌منظور مطالعه ادبيات نظري و جمع‌آوري اطلاعات تحقيق استفاده شده است. واحد تحليل شامل تمام مقالات منتشر شده در مجله «Computers Education» در بين سال‌هاي 2021-2010 و منبع جمع‌آوري اطلاعات، دسترسي به پايگاه استنادي Scopus و جستجوي مقالات از طريق عنوان مجله بود. نتايج جستجوي اين اطلاعات، شامل 2597 مقاله بوده است. براي تحليل و تفسير مناسب نتايج تحقيق نيز از مجموعه‌اي از روش‌ها و ابزارهاي علم‌سنجي استفاده شده است.يافته‌ها: براساس يافته‌هاي تحقيق، 2597 مقاله توسط 5928 نويسنده انجام شده كه بيشترين تعداد اين مقالات توسط يك نويسنده و متوسط شاخص همكاري براي نويسندگان 2.5 بوده است. كشورهاي آمريكا، تايوان و اسپانيا بيشترين توليدات علمي و نويسندگان هوانگ، چن و تاسي بيشترين تعداد مقالات علمي را داشته‌اند. اين موضوع مشخص كننده نقش مهم و تأثيرگذاري اين نويسندگان در مجله بوده است. مرور سيستماتيك ادبيات شواهد تجربي در مورد بازي‌هاي رايانه‌اي و بازي‌هاي جدي به‌عنوان مهم‌ترين مقاله شناسايي شد و موضوع تحقيقات مجله بيشتر در ارتباط با يادگيري قرار دارد.نتيجه‌گيري: به‌طور كلي، آنچه كه امروزه بيش از پيش در موضوع مقالات مجله كامپيوتر و آموزش مورد توجه قرار گرفته، استفاده از فناوري‌هاي ديجيتال در حوزه يادگيري و آموزش از راه دور است. تحليل يافته‌هاي تحقيق نشان داد مقالات منتشر شده در مجله كامپيوتر و آموزش به‌طور متنوعي در موضوعات علمي مختلف توزيع شده‌اند و مي‌توان به علاقه گسترده‌‌اي از ديدگاه‌هاي تحقيقاتي مختلف پي برد. همچنين، تجزيه‌وتحليل كلمات كليدي براي مقالات مورد مطالعه، چهار تحول موضوعي براي تحقيقات مجله در حيطه‌هايي مانند يادگيري الكترونيكي، بهبود روش‌هاي يادگيري يا تدريس، توسعه رويكردهاي آموزشي و كاربرد فناوري‌هاي ديجيتال در يادگيري را نشان داد. يافته‌هاي مطالعه حاضر مي‌تواند برخي از مسير‌هاي تحقيقات آتي در مورد يادگيري فناورانه را ارائه دهد. پيشنهاد مي‌شود مطالعات آينده بررسي كنند كه كدام مسائل پداگوژيكي از طريق روش‌هاي فراتحليل بيشتر مورد توجه جامعه پژوهشي است تا نحوه ادغام ابزارهاي فناروانه خاص در كمك به فعاليت‌هاي آموزشي و يادگيري را بيابند. علاوه بر اين، چگونگي طراحي محيط‌هاي يادگيري تعاملي براي مطابقت بهتر با نيازهاي فراگيران مي‌تواند با تحقيقات مبتني بر طراحي بيشتر مورد بررسي قرار گيرد. به‌طور خاص، اين‌كه چه نوع ابزارهاي فناوري باعث عملكرد بهتر تحصيلي و يادگيري در محيط‌هاي آموزشي يا يادگيري دانش‌آموز محور مي‌شود، مي‌تواند بيشتر مورد بررسي قرار گيرد.