مقايسه كارايي نيزارهاي مصنوعي افقي و عمودي و فرايند انعقاد، لخته‌سازي و فيلتراسيون واحد استحصال آب در جلادهي پساب تصفيه‌خانه فاضلاب صنعتي (مطالعه موردي: تصفيه‌خانه شهرك صنعتي ‌مورچه‌خورت)

مقدمه: تصفيه فاضلاب‌هاي صنعتي به دليل وجود آلاينده‌هاي متفاوت با غلظت‌هاي بالا، همواره مشكل و پرهزينه بوده است. كاربرد نيزارهاي مصنوعي به دليل عدم نياز به منابع انرژي خارجي و مواد و تجهيزات لازم جهت كاهش آلاينده‌ها، مقرون‌ به ‌صرفه مي‌باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعيين كارايي نيزارهاي زيرسطحي افقي و عمودي در حذف آلاينده‌ها از فاضلاب شهرك صنعتي ‌مورچه‌خورت و مقايسه آن با كارايي سيستم انعقاد، لخته‌سازي و فيلتراسيون واحد استحصال پساب در تصفيه‌خانه اين شهرك صنعتي بود. روش‌ها: دو نيزار افقي و عمودي در ابعاد پايلوت و دو رآكتور شاهد (بدون گياه) به مدت هشت ماه بهره‌برداري شد و كارايي آن‌ها در حذف شاخص‌هاي جامدات معلق (Total suspended solids يا TSS)، اكسيژن‌خواهي شيميايي (Chemical oxygen demand يا COD)، كدورت، تركيبات فسفره و نيتروژنه و باكتري‌هاي شاخص بررسي گرديد. نيزار افقي داراي ابعاد0/8 × 0/65 × 2 متر و شيب كف 1 درصد در نظر گرفته شد. زمان ‌ماند هيدروليكي، 6 روز و دبي فاضلاب ورودي، 0/2 مترمكعب در روز تنظيم گرديد. نيزار زيرسطحي عمودي داراي ابعاد 2 × 0/06 × 4 متر و شيب كف 1 درصد بود. پايلوت شاهد (بدون ني) نيز مشابه نمونه‌هاي افقي و عمودي طراحي گرديد. يافته‌ها با كارايي سيستم راهبري انعقاد، لخته‌سازي و فيلتراسيون واحد استحصال پساب مورد مقايسه قرار گرفت. يافته‌ها: كارايي نيزار عمودي در حذف TSS، COD، كدورت، تركيبات فسفره و نيتروژنه و باكتري‌هاي شاخص به ترتيب 58/1، 62/4، 73/4، 20/4، 21/3و 40/5 درصد؛ كارايي نيزار افقي به ترتيب57/0، 52/6، 70/3، 22/4،18/2 و 39/1 درصد و كارايي سيستم انعقاد، لخته‌سازي و فيلتراسيون متداول به ترتيب 85/3، 69/7، 81/5، 69/2،73/9 و 78/2 درصد به دست آمد. نتيجه‌گيري: نيزار عمودي در خصوص بيشتر شاخص‌ها كارايي بالاتري نسبت به افقي داشت، اما هر دو نوع اين نيزارها نسبت به فرايند متداول استحصال پساب تصفيه‌خانه، راندمان كمتري را نشان داد. اگرچه هزينه‌هاي بهره‌برداري نيزار كم است، اما اين سيستم‌ها به دليل كارايي پايين با هدف استحصال به ‌تنهايي، نمي‌توانند به‌ عنوان جايگزين فرايند پيش‌تصفيه متداول انعقاد، لخته‌سازي و فيلتراسيون واحد استحصال پساب تصفيه‌خانه شهرك صنعتي در نظر گرفته شوند.