بررسي سبك غزلهاي اميرخسرو دهلوي

زمينه و هدف: بررسي سبك شعر گامي ارزشمند جهت شناخت و تحليل دقيقتر اشعار دوره هاي مختلف و آگاهي از ارزش هنري آنها و پي بردن به تأثيرپذيري شاعران از آثار گذشتگان و معاصران است. اميرخسرو دهلوي از غزلسرايان پارسي‌گوي هندي نيمۀ دوم سدۀ هفتم و اوايل سدۀ هشتم هجري است. در اين مقاله غزلهاي اين شاعر برجسته در سه سطح زباني، ادبي و فكري و نيز ابداعات خاصّ شاعر، با آوردن نمونۀ ابيات بررسي ميشود. روش مطالعه: مقالۀ حاضر مطالعه اي توصيفي- تحليلي ‌است كه بر اساس مطالعات كتابخانه اي انجام شده است. جامعۀ آماري غزلهاي موجود در ديوان اشعار اميرخسرو دهلوي تصحيح اقبال صلاح الدين است. يافته‎ها: مطالعه بر روي غزلهاي اميرخسرو حاكي از اين است كه شاعر با تسلّط به زبان فارسي، ذوق عرفاني، توانايي هنري در بكارگيري اوزان و بحور مختلف، و استفاده از انواع فنون بياني و بديعي در سطح گسترده و ابداعات خاصّ خود،‌ غزلهاي زيبا و كم‌نظيري خلق نموده است. نتيجه گيري: عشق و مضامين وابسته به آن مهمترين محور شعري غزلهاي اميرخسرو است. در سطح زباني شاعر با استفاده از اوزان متنوع و تنوع در كاربرد موسيقي كناري و انواع آرايه هاي لفظي مؤثّر در موسيقي دروني، ساختار سبكي كلمات، تركيبات و جملات، برجستگي زباني غزلهاي خود را بنمايش ميگذارد. در سطح ادبي شاعر با بكار بردن انواع آرايه هاي بياني و بديعي، تصاويري هنري، نو و بديع مي‌آفريند. خداشناسي، تأثيرپذيري فراوان از قرآن، دعا و نيايش، عشق و معشوق، ناپايداري دنيا، اعتقاد به قضا و قدر، شكوائيه، مدح و مضامين عاميانه، از مهمترين مؤلّفه هاي فكري اميرخسرو دهلوي است كه در اغلب اين موارد ردّپاي عرفان را ميتوان ديد. همچنين، ابداعات اميرخسرو در سطوح مختلف زباني، نحوي و ادبي سبب برجستگي وي در غزل شده است.