تأثير پساب شهري بر ويژگي‌هاي شيميايي، غلظت عناصر پرمصرف و فلزات سنگينِ خاك و عملكرد ذرت سينگل كراس 704

به‌منظور بررسي اثرگذاري پساب شهري بر غلظت عناصر پرمصرف و فلزات سنگينِ خاك و برخي ويژگي‌هاي ذرت، آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي با آرايش فاكتوريل با تيمارهاي آزمايشي شامل؛ عامل منبع آب آبياري (پساب (W1) و آب چاه (W2))، و عامل روش آبياري (زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ (S1) و قطره‌اي نوار تيپ (S2))، در طول فصل رشد 99-1398، در لايسيمتر مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري اجرا شد. بر پايه يافته‌ها، تأثير نوع منبع آبياري بر قابليت هدايت الكتريكي خاك، غلظت عناصر پرمصرف خاك و انباشت فلزات سنگين در خاك تفاوت معني‌دار داشت (P ≤ 0.01). به‌طوري‌كه بيشترين ميزان قابليت هدايت الكتريكي خاك با مقدار 1.8 دسي‌زيمنس بر متر، در شرايط استفاده از پساب مشاهده شد. بالاترين ميزان نيتروژن كل، فسفر و پتاسيم به‌ترتيب با مقادير 0.086، 24.2 و 226.2 ميلي‌گرم بر كيلوگرم مربوط به منبع آب پساب بود. نتايج نشان داد كه ميزان انباشت فلزات سرب (0.07) و كادميوم (0.014) خاك، در آبياري با پساب نسبت به منبع آب چاه به ترتيب با 0.05 و 0.01 ميلي‌گرم در كيلوگرم، افزايش يافت. همچنين تأثير روش آبياري و اثر متقابل منبع و روش آبياري بر ويژگي‌هاي شيميايي، غلظت عناصر پرمصرفِ خاك و انباشت فلزات سنگين در خاك معني‌دار نبود. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه و بهره‌وري زيست‌توده در آبياري با منبع پساب به‌ترتيب به ميزان 918.66 كيلوگرم در هكتار و 1.45 كيلوگرم در مترمكعب مشاهده شد. بهره‌گيري از آبياري زيرسطحي افزايش 67 درصدي عملكرد دانه و 28 درصدي بهره‌وري زيست‌توده در مقايسه با روش قطره‌اي نوار تيپ، را در پي داشت. بر پايه يافته‌ها، استفاده از پساب در مقايسه با آب چاه، باعث جذب ميزان بيش‌تري از مقادير سرب و كادميوم در بخش‌هاي دانه، برگ و ساقه گياه ذرت شد در حاليكه غلظت فلزات سنگين زه‌آب حاصل از آبياري تفاوت معني‌داري نداشتند. به­طور كلي، استفاده بهينه از پساب براي آبياري، با بهبود شرايط فيزيكي و شيميايي خاك، افزايش عملكرد گياه را به همراه دارد.