بررسي جايگاه بهداشت و درمان تبريز در دوره صفويه (907 – 1148 ق)

زمينه و هدف: تبريز از جمله شهرهايي به شمار مي‌رود كه در دوره صفويه از اهميت سياسي و اقتصادي زيادي برخوردار بود. با وجود اين؛ و موقعيت مناسب آب ‌و هوايي و اقدامات پيشگيرانه در حوزه بهداشت شهري و حضور اطباي ماهر و احداث چند بيمارستان به علت عدم تحول جدي در زمينه بهداشت و درمان و نيز شيوع بيماري‌هاي مسري، شهر از نظر بهداشتي و درماني در شرايط مناسبي قرار نداشته است.مواد و روش‌ها: مواد اصلي پژوهش حاضر اطلاعات و داده‌هاي منابع تاريخي، سفرنامه‌ها و رساله‌هاي طبي دوره صفويه است. در كنار آنها از تحقيقات جديد صورت‌گرفته در حوزه بهداشت و پزشكي دوره صفوي استفاده شده است. روش مورد استفاده در اين تحقيق توصيفي - تحليلي بوده و براساس گردآوري داده‌ها به روش كتابخانه‌اي انجام شده است.يافته‌ها: با توجه به اطلاعات موجود به نظر مي‌رسد علي‌رغم شرايط مناسب آب ‌و هوايي، نبود مشكل كمبود آب و آلاينده‌ها، تحت تأثير عواملي مانند جنگ‌ها، شيوع بيماري‌هاي مسري، تداوم علم و روش‌هاي درماني ادوار گذشته بدون تحول و تبديل بيمارستان‌ها به نوانخانه مشكلات چندي در اين حوزه وجود داشته است.ملاحظات اخلاقي: در تدوين اين پژوهش، اصل امانت‌داري و صداقت استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهيز از جانب‌داري در مراجعه به متون يا تحليل‌ها، رعايت شده است.نتيجه‌گيري: در مقاله حاضر ابتدا به بررسي عوامل تأثيرگذار بر بهداشت محيط پرداخته شده و سپس اطبا و مراكز درماني مورد بررسي قرار گرفته و عوامل مثبت و منفي تأثيرگذار بر بهداشت و درمان شهر تبريز در فاصله برآمدن صفويه تا سقوط آن مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.