ايمان، عقلانيت و زندگي اخلاقي از ديدگاه كركگور و مطهري

كركگور با موضعي ايمان‌گرايانه به تحليل رابطه‌ ايمان و عقل مي‌پردازد. او معتقد است عقلاني كردن ايمان امري متناقض است و هرگز نمي‌شود ايمان را، كه شور و حقيقتي انفسي است، در بند عقلانيت گرفتار كرد. مطهري، خلاف اين نگرش ايمان‌گرايانه، عقيده دارد مبناي ايمان عقلانيت است، هرچند طريق انفسي يا راه فطرت نيز در وصول به حقيقت نقش‌آفرين است. هم مطهري هم كركگور به نقش اراده در ايمان قائل‌اند. هر دو باطن ايمان را تسليم مي‌دانند و هر دو تصويري از انسان تعالي‌يافته ارائه مي‌كنند. با اين حال، كركگور اساساً متعلق ايمان را امر پارادوكسيكالِ خداي تجسديافته در قالب بشر مي‌داند در حالي كه مطهري، ضمن تأكيد بر ايمان عارفانه و شورمندانه، به عقلاني بودن ايمان ديني قائل است. آنچه، به‌رغم اين اختلاف‌ها، مطهري و كركگور را به يكديگر نزديك مي‌كند تلقي آنان از زندگي اخلاقي است، زندگي‌اي كه مبنايي ايماني دارد و شاكله‌اش را تسليم باطني به خدايي مي‌سازد كه فطرت آدمي را سرشته است. به نظر مي‌رسد مي‌توان براي تلفيق ديدگاه‌هاي متفاوت كركگور و مطهري راهي يافت. جست‌وجوي ما در پي اين راه شورمندي ايمان كركگوري را با ميزاني كمال‌يافته از تكامل عقلاني نزد مطهري، كه متضمن درك محدوديت‌ها و نارسايي‌هاي عقل انساني است، هم تراز مي‌كند.