بررسي و بازنگري شناسنامه تخصصي 10 نمونه سفال زرين‌فام موزه آبگينه و سفالينه‌هاي ايران

سفال زرين فام، از جمله هنرهاي مهم دوران اسلامي است كه هم‌زمان با سده هاي نخستين اسلامي در ايران متداول شده و تا پايان دوران قاجار به حيات خود ادامه داده است. اين هنر در دوران حكومت هاي سلجوقيان، خوارزمشاهيان و ايلخانيان، در ايران تجليگاه چنان ابتكارات بي بديلي بوده است كه عصر شكوهمند، تاريخ اين تكنيك محسوب مي شود. شيوه هاي مختلف تزئين زرين فام در اين دوره ها بيانگر توليد اين گونه سفالي در كارگاه‌هاي سفالگري در مراكز مختلف و در طي زمان هاي متفاوت هستند. در موزه آبگينه و سفالينه هاي ايران، تعداد ده عدد سفال زرين فام متعلق به سده هاي ششم و هفتم ه.ق. وجود دارد كه زمان ساخت و مركز توليد اين سفالينه‌ها به‌روشني مشخص نيست. از اين‌رو، با استناد به مطالعه تطبيقي مي توان گاهنگاري اين آثار را تعيين نمود. لذا هدف پژوهش حاضر، بر روشن شدن زمان و مكان ساخت اين نمونه ها از طريق مطالعه تطبيقي با نمونه هاي معرفي‌شده در منابع و نيز آثار شناسنامه دار در سايت موزه هاي معتبر داخلي و خارجي، بر اساس قرابت هايي همچون؛ تركيب بندي نقوش، تزئينات، شكل، ساختار، فرم و بدنه استوار است تا به دو پرسش اصلي اين پژوهش؛ 1. سفالينه هاي زرين فام مورد مطالعه، ساخت كدام مركز توليد سفال زرين فام هستند؟ 2. اين سفالينه ها در چه مقطع زماني ساخته شده اند؟ پاسخ دهيم. روش انجام اين تحقيق، مبتني بر شيوه توصيفي- تاريخي است كه بر استفاده از بررسي و مشاهده مستقيم آثار موزه اي و نيز همراه با مطالعه كتابخانه اي و مطالعه تطبيقي استوار است. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان مي دهند شهر كاشان، محل توليد اين آثار بوده است و اين ظروف در طول سده هاي ششم و هفتم ه.ق. ساخته شده اند.