قياس و ارزيابي مباني رابطه انسان و طبيعت در دانش اكولوژي و منظر

پايداري دانشي است كه به بازيابي رابطه انسان و طبيعت مي‌پردازد و در تلاش است مجموعه‌اي از مفاهيم و روش‌هايي را ارائه نمايد كه به تعامل بهتر اين دو منجر شود. پايداري اكولوژيك يكي از شناخته‌شده‌ترين دانش‌هاي پايداري ا‌ست كه بر پايه تفسير اكولوژي از مؤلفه‌هاي رابطه انسان و طبيعت راهكارهايي را براي تعامل پاينده اين دو مؤلفه ارائه نموده ‌است. با اين حال بررسي ادبيات نظري اكولوژي بيانگر آن است كه اين تفسير از رابطه انسان و طبيعت تنها مبتني بر وجوه كالبدي اين ارتباط است و بستري براي شناخت ابعاد معنايي آنها به دست نمي‌دهد. اين پژوهش در پي يافتن پاسخ به اين پرسش است كه «كارآمدترين رابطۀ انسان و محيط كه توانايي به پايداري رساندن دو طرف رابطه را دارا باشد، از طريق چه دانشي به دست مي‌آيد؟». لذا اين نوشتار با آسيب‌شناسي نحوه ارتباط انسان و طبيعت در دانش اكولوژي و با ايجاد قياس ميان نحوه تبيين اين رابطه در دانش منظر، اين دو نگرش را با روشي تحليلي-توصيفي كه مبتني بر نقد محتوا و ساختار هر دو نگرش است، ارزيابي مي‌نمايد. يافته‌هاي اين جستار بيانگر آن است كه پايداري اكولوژيك داراي جامعيت در بيان تمامي وجوه پايداري نيست و به دليل بنيان‌هاي نظري‌اش تنها قادر به توصيف و ارائۀ راه‌حل براي وجوه عيني پايداري ا‌ست. مي‌توان اذعان داشت كه رابطه انسان و محيط علاوه بر وجوه زيستي، در بُعد ديگري نيز صورت مي‌پذيرد كه تحت تأثير فرايندي ادراكي ميان اين دو مؤلفه ‌است. از طرفي دانش منظر نگرشي است كه تبيين توأماني از دو بُعد كالبدي و معنايي رابطه انسان و محيط به‌دست مي‌دهد. بنابراين به نظر مي‌رسد مدل مفهومي پايداري در صورتي كه با اتكا به تفسير منظر از رابطۀ انسان و محيط شكل بگيرد مي‌تواند بيان دقيق‌تري از ابعاد كالبدي و معنايي پايداري به دست دهد و به اقدامات كامل‌تري در اين امر منجر شود.