بررسي تطبيقي و مقايسۀ سبكي كهن الگوي نقاب و سايه در شعر فروغ فرخزاد، سهراب سپهري، و مهدي اخوان ثالث

زمينه و هدف: كهن الگوها بيانگر حالات رواني خاص انسان هستند و ميتوان با مقايسۀ كاربرد عناصر و مفاهيم كهن الگويي به تفاوت سبك ادبي دوره و سبك شخصي شاعران پي برد. در اين مقاله با هدف بررسي تطبيقي و مقايسه اي كهن الگوي نقاب و سايه در شعر معاصر و تأثير آن بر سبك فكري شاعران، اشعار سه شاعر برجسته شعر نو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهري و مهدي اخوان ثالث بررسي شده است. روش مطالعه: گردآوري اطلاعات مقاله، ازطريق مطالعۀ كتابخانه اي و با ابزار فيشبرداري صورت گرفته و شيوۀ نگارش آن توصيفي- تحليلي است. جامعۀ آماري شامل مجموعه اشعار فروغ فرخزاد، مهدي اخوان ثالث و سهراب سپهري است. يافته ها: در اين مقاله گرايش كلي شاعران را در انتخاب سبك فكري با كهن الگوي نقاب و سايه بررسي نموده ايم. يافته هاي تحقيق نشان ميدهد نقابهاي شاعر رمانتيك، عاشق، نااميد، منتقد اجتماعي، وطن پرست، مصلح اجتماعي و عارف در شعر آنها وجود دارد. هر سه در آغاز شاعري، نقاب رمانتيك دارند اما فرخزاد و اخوان ثالث به شعر اجتماعي روي مي‌آورند و با نقابهاي منتقد، مصلح، مبارز، و وطن‌پرست، نابساماني جامعه را روايت ميكنند. در شعر آنها جنبه هاي منفي سايه آشكار ميشود و به يأس، اندوه، مرگ انديشي و پوچي ميرسند. فرخزاد با نقاب عاشق تا پايان شاعري با سايه درگير است اما سپهري از نقاب رمانتيسم به عرفان و اخلاق ميرسد و با سبك ويژۀ خود، به عرفان روي مي‌آورد و با آگاهي از سايه و تسلط بر اميال منفي، نقاب مصلح و عارف را تا پايان شاعري دارد. نتيجه گيري: هر سه شاعر نقاب شاعر رمانتيك دارند اما در بررسي تطبيقي و مقايسۀ سبكي، فرخزاد و اخوان ثالث از نقابهاي منتقد، معترض، مبارز، و وطن پرست استفاده كرده اند. نقاب عاشق نيز در شعر فرخزاد با اين نقابها ادامه يافته است. در اين نقابها جنبه هاي منفي سايه در افكارشان نمود يافته است اما سپهري در آغاز شاعري در نقاب رمانتيك با جنبۀ منفي سايه درگير است، با انتخاب نقاب مصلح و عارف بر سايه تسلط يافته است.