فرا بشري بودن علم تفسير، برداشتي ديگر از روايات نهي از تفسير به رأي

يكي از دلايلي كه بر امكان يا عدم امكان فهم قرآن براي عموم مردم بدان استناد شده است، روايات نهي از تفسير به رأي است. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي به دنبال بيان كاستي هايي است كه در فرايند استناد به اين روايات از سوي موافقان و مخالفان صورت پذيرفته است و با تأكيد بر ظاهر اين روايات ، ضمن نقد هر دو ديدگاه ، سعي در ارائه معنايي نموده كه علاوه بر مستند بودن به آيات و روايات، عاري از كاستيهاي موجود در دو ديدگاه ديگر باشد.حاصل اين پژوهه آن است كه آنچه موجب اختلاف پيرامون اين روايات شده، خلط ميان معناي «تفسير» و «فهم» قرآن است؛ چرا كه اساساً موضوع اين روايات، امكان يا عدم امكان «فهم» قرآن نيست بلكه موضوع، «تفسير» است كه با «فهم» تفاوت ماهوي دارد. در حقيقت اين روايات شارح قرآن هستند و همسو با آن به دنبال تفهيم اين مطلب كه اساساً تفسير، از شئون بشري نيست بلكه مراد از كلام حق را تنها خود او مي داند و وظيفه خلق؛ تدبّر، تعقّل و تفكّر در آيات است. شواهد ديگري وجود دارد كه گواهي مي دهد اين شأن به پيامبر (ص) و اوصياي او (ع) تفويض شده است.