شناسايي ضعف‌هاي نظام كنترل‌هاي داخلي بانك‌هاي ايران

نظام كنترل‌هاي داخلي، زيربنا و شالوده اصلي نظام راهبري بانك‌ها است و به‌منظور هدايت و نظارت بر فعاليت‌هاي بانكي در راستاي تحقق اهداف آن و شفافيت و پاسخگويي استقرار مي‌يابد. باوجود اهميت و ضرورت كاركرد اثربخش نظام كنترل‌هاي داخلي در بانك‌ها تا كنون پژوهشي در زمينه شناسايي نقاط ضعف آن در ايران انجام نشده است. بر همين اساس و با توجه به پيامدهايي كه ضعف‌هاي نظام كنترل‌هاي داخلي مي‌تواند براي نظام بانكي كشور داشته باشد، در اين پژوهش سعي شده است ضعف‌هاي نظام كنترل‌هاي داخلي بانك‌هاي ايران شناسايي شوند. به‌منظور دستيابي به اهداف پژوهش، در ابتدا گزارش‌هاي حسابرسي عملياتي بانك‌ها بررسي شد، سپس مصاحبه با خبرگان صورت گرفت تا ضعف‌هاي ديگر نظام كنترل‌هاي داخلي بانك‌ها استخراج شوند. درنهايت، نظر خبرگان راجع به ضعف‌ها ازطريق پرسشنامه جمع‌آوري شد و اجماع ايشان درخصوص هر يك از ضعف‌ها با استفاده از روش دلفي فازي بررسي شد. براي ارزيابي صحت خوشه‌بندي انجام‌شده در اين پژوهش، از تحليل عاملي تأييدي استفاده شد. براساس نتايج حاصل از بررسي اسناد حسابرسي عملياتي بانك‌ها و مصاحبه‌هاي انجام‌شده با خبرگان، درمجموع 64 ضعف شناسايي شد. يافته‌ها بيان‌كنندۀ آن است كه 60 مورد از ضعف‌هاي شناسايي‌شده، اجماع عمومي موافق گروه دلفي را كسب كرده است و با انجام تحليل عاملي، صحت خوشه‌بندي گويه‌ها تأييد شد. يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند به شناخت وضعيت كنوني و برنامه‌ريزي به‌منظور مرتفع‌كردن ضعف‌هاي موجود در نظام كنترل‌هاي داخلي بانك‌هاي ايران كمك كند.