بررسي تأثير تراكم بوته و اسيد هيوميك بر عملكرد شلتوك، كارايي مصرف آب و صفات بيوشيميايي برنج (Oryza sativa L.) در سيستم خشكه‌كاري در شمال ايران

گذر از كشت نشايي به سمت كشت مستقيم برنج در ايران و به ويژه استان گلستان مدت زمان كوتاهي است كه آغاز گرديده است و اطلاعاتي در مورد اثر عوامل مختلف از جمله اسيدهيوميك و تراكم بوته بر عملكرد شلتوك و برخي صفات بيوشيميايي آن در دسترس نيست. بدين منظور آزمايشي در مزرعه ايستگاه تحقيقاتي كشاورزي وابسته به مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي استان گلستان  واقع در شهرستان گنبد در طي ماه هاي ارديبهشت تا شهريور در سال 1398 به صورت اسپليت پلات - فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تراكم بوته (فاصله بوته روي رديف) به عنوان عامل اصلي با 4 سطح (5، 10، 15 و 20 سانتي متر) و مصرف اسيدهيوميك در 2 سطح (مصرف اسيدهيوميك، عدم مصرف اسيدهيوميك) به‌عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. كود اسيدهيوميك با غلظت 250 ميلي ليتر در هكتار در سه مرحله  شامل مرحله  پنجه زني (4-6 برگي)، به ساقه رفتن (30-20 روز پس از پنجه زني) و مرحله قبل از خوشه دهي (50 درصد مزرعه به خوشه رفته باشد) اضافه گرديد. نتايج نشان داد اثر فاصله بوته روي رديف و اسيد هيوميك بر وزن هزار دانه، عملكرد شلتوك، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، پروتئين دانه، كارايي مصرف آب و كلروفيل a و b و كل معني دار بود. همچنين با اعمال فاصله بوته روي رديف 5 و 10 سانتي متر به همراه مصرف اسيدهيوميك، بيشترين عملكرد شلتوك و كارايي مصرف آب به دست آمد. از طرفي، محتوي كلروفيل با افزايش تراكم بوته، تغيير معني داري نشان داد و مصرف اسيدهيوميك موجب افزايش معني دار كلروفيل a و b گرديد كه به نوبه خود بر افزايش عملكرد شلتوك مؤثر بود. پروتئين شلتوك نيز در فاصله بوته روي رديف 10 سانتي متر به همراه مصرف اسيدهيوميك بيشترين ميزان را نشان داد.