بررسي جايگاه علم نجوم در آثار محمد بن جرير طبري با تأكيد بر دو كتاب «تاريخ الرسل و الملوك» و «تفسير جامع البيان عن تاويل القرآن»

محمد بن جرير طبري مورّخ، مفسّر و فقيه بزرگي بود كه در دانش‌هاي گوناگون دوره‌اش سرآمد بود. او در دوره‌اي مي‌زيست كه علم نجوم جايگاه ويژه‌اي ميان علوم داشت، با‌توجه به اينكه برخي از دانشمندان مسلمان نگرش مثبتي نسبت به علم نجوم نداشتند، بررسي ديدگاه طبري به عنوان يك مفسّر و موّرخ در ارتباط با علم نجوم در پاسخ به اين پرسش كه او تا چه اندازه از علم احكام نجوم و علم هيئت نجوم در كتاب تاريخي و تفسيري خود بهره برده است، ضروري به نظر مي‌رسد. مساله اصلي پژوهش تبيين جايگاه علم نجوم نزد طبري است، يافته‌هاي پژوهش كه به روش توصيفي- تحليلي صورت گرفته، بيانگر آن است كه طبري در هر دو اثر از نجوم و منجمان فراوان سخن گفته‌است. طبري در مقام يك مفسّر ضمن توجه به علم هيئت نجوم تلاش نمود عليرغم سيطره هيئت بطلميوسي بر محافل علمي دوره‌اش، آيات را طبق آن تفسير ننمايد و در مقام يك مورخ ضمن توجه به علم هيئت نجوم در مقدمه كتابش بدون توجه به چالش‌هاي ديني در مورد احكام نجوم با همان روش محدّثان به نقل روايات منجمان در اين حوزه مي‌پردازد، اگرچه تلويحاً اين علم را ضمن بيان رواياتي زير سؤال مي‌برد.