اصول اخلاقي ـ حقوقي دادرسي منصفانه در رسيدگي‌هاي مدني در حقوق ايران و اتحاديه اروپا

زمينه و هدف: حق برخورداري از دادرسي منصفانه دربرگيرنده مجموعه‌اي از اصول و قواعد است كه جهت رعايت حقوق طرفين در رسيدگي به دعواي آنان طراحي گرديده است. اين تضمينات در اسناد بين‌المللي حقوق بشر، نظير اعلاميه جهاني حقوق بشر، ميثاق مربوط به حقوق مدني و سياسي، كنوانسيون اروپايي حقوق بشر، كنوانسيون آمريكايي حقوق بشر، به عنوان يكي از حقوق بنيادين و اساسي شناخته‌شده بشر مورد اشاره قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسي اصول مزبور در نظام حقوقي ايران و اتحاديه اروپا مي‌باشد.مواد و روش‌ها: اين تحقيق از نوع نظري است؛ ‌روش تحقيق به صورت توصيفي ـ تحليلي مي‌باشد و روش جمع‏آوري اطلاعات به صورت كتابخانه‏اي است كه با مراجعه به اسناد، كتب و مقالات صورت گرفته است.ملاحظات اخلاقي: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعايت اصالت متون، اصول صداقت و امانتداري رعايت شده است.يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه اصول بين‌المللي دادرسي منصفانه از حيث نظري مورد توجه حقوق ايران و اتحاديه اروپا قرار گرفته است ليكن در صورت اجراي دقيق و قاطعانه در ساحت عمل به تقويت اعتماد عمومي به دادرسي منصفانه و معتمدانه منجر مي‌شود.نتيجه‌گيري: اصول دادرسي منصفانه در رسيدگي‌هاي مدني در حقوق اتحاديه اروپا و حقوق ايران مشترك است، اما در هر دو حقوق ايران و دادگاه‌هاي اتحاديه اروپا، اصول دادرسي منصفانه به صراحت داراي ضمانت اجرا نبوده و ضمانت اجراهايي كه مطرح مي‌شوند به دليل پذيرفته‌شدن روح اصول دادرسي منصفانه كه در قوانين ايران و اتحاديه اروپايي به آن اشاره شده است، مي‌باشد و نه اينكه ضمانت اجرا صراحتاً براي دادرسي منصفانه در نظر گرفته شده باشد.