اكـوتوريسـمِ شهري توانمنـدسـاز؛ رويكردي نوين در توسعه جوامع محلي

توانمندسازي همواره به‌عنوان يكي از اصلي‌ترين جهت‌گيري‌ها براي بهبود كيفيت زندگي جوامع محلي مطرح بوده و مي‌تواند باتوجه به زمينه موجود به شكل‌هاي متفاوتي انجام شود. برخي از بافت‌هاي شهري كم برخوردار كه نياز به توانمندسازي در آن به‌صورت جدي وجود دارد، داراي پتانسيل‌هاي بكر طبيعي براي اكوتوريسم هستند. اكوتوريسم، در عين ايجاد كيفيت مناسب محيط براي گردشگران، بيشترين حفاظت را در زمينه‌هاي مختلف اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، زيست‌محيطي و كالبدي از جامعه ميزبان به عمل مي‌آورد. اين پژوهش با استفاده از روش فراتركيب مطالعات مرتبط، چارچوبي براي دو مفهوم توانمندسازي و اكوتوريسم ارائه نموده است و با تبيين ارتباط ميان اين دو چارچوب با بهره‌گيري از روش دلفي، فرآيند و معيارهايي براي اكوتوريسمِ شهري توانمندساز، ارائه داده است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد اكوتوريسمِ شهري توانمندساز داراي ابعاد اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، سياسي، ذهني-ادراكي و زيست‌محيطي مي‌باشد. اين رويكرد در هر بعد به‌صورت گام‌به‌گام با توانمندسازي فردي، افزايش توان مشاركت‌پذيري، توسعه اجتماعي و اثربخشي اجتماعي؛ توانمندسازي اجتماعي جوامع ميزبان را دنبال مي‌كند.