مقايسه روش‌هاي تبديل بارش موثر به رواناب سطحي در شبيه‌سازي هيدروگراف سيل حوضه ننه‌كران، استان اردبيل

سيلاب از جمله مخاطرات طبيعي است كه پيش‌بيني آن نيازمند ارزيابي پاسخ هيدرولوژيكي حوضه به مقادير بارش است. با توجه به تنوع مدل‌هاي بارش-رواناب، انتخاب مدل مناسب شبيه‌سازي رفتار هيدرولوژيكي از اهميت بسياري برخوردار است. اين مطالعه در حوضه ننه‌كران در استان اردبيل با هدف ارزيابي انواع روش‌هاي تبديل بارش به رواناب سطحي، شامل هيدروگراف واحد مثلثي، مثلثي شكسته، مثلثي متغير و SCS با مدل هيدرولوژيكي Wildcat5 پرداخته شده است. مقادير بارش در دوره بازگشت 25 ساله با استفاده از نرم‌افزار Cumfreq محاسبه شد. پس از استخراج نقشه كاربري اراضي با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي، مساحت هر كاربري در حوضه با نرم‌افزارArcGIS  محاسبه شده است. در همه روش‌هاي تبديل بارش به رواناب مقادير بارش، زمان تمركز ثابت بوده تا بهتر ميزان تغييرات در مولفه‌هاي هيدروگراف نمايان شود. نتايج نشان داد كه روش SCS بيش‌ترين دبي به مقدار 44/50 مترمكعب بر ثانيه، حداقل زمان تا اوج به مقدار 2/19 ساعت داشته و روش مثلثي متغير هم از كم‌ترين ميزان دبي اوج برخوردار بوده است. هم‌چنين روش مثلثي ساده حداكثر زمان تا اوج به مقدار 4/51 ساعت را به خود اختصاص داده كه حاكي از تفاوت بسيار زياد هيدروگراف روش SCS با سه روش ديگر بود. در مجموع روش SCS براي تخمين مولفه‌هاي هيدروگراف توصيه مي‌شود، چون از پارامترهاي مورفومتريك مانند شيب حوضه و شماره منحني كه تابعي از ويژگي‌هاي خاك و پوشش گياهي حوضه استفاده مي‌كند. در انتخاب روش‌ تبديل بارش موثر به رواناب بايد دقت بيش‌تري در تخمين شماره منحني و زمان تمركز مدنظر قرار گيرد.