درجه‌بندي اصول و معيارهاي طراحي مسكن بر مبناي فراواني در ارزيابي برخي منابع تخصصي معماري

يكي از مهم‌ترين موضوعات و نيازهاي انسان در زمينه‌ي طراحي معماري، «مسكن» است. از گذشته تا كنون همواره اصول متفاوتي براي طراحي مسكن وجود داشته كه با توجّه به ضرورت‌هاي مورد توجه كاربران مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مجموعه‌ي نيازها و سبك زندگي انسان‌ها نشان داده كه برخي ويژگي‌ها در تمامي مسكن‌هاي طراحي شده يكسان و مشترك است. اين ويژگي‌هاي مهم در بسياري از منابع تخصصي معماري كه بدين امر پرداخته‌اند، تحت عنوان اصول، معيارها و شاخص‌هاي طراحي مسكن گردآوري شده و مورد استفاده‌ي طراحان و پژوهشگران در حوزه‌ي مسكن قرار گرفته‌اند. از اين رو منابع گوناگوني مي‌توان يافت كه ضمن پرداختن به مقوله‌ي مسكن، هر كدام از زاويه‌ي خاصي آن را مورد مطالعه قرار داده‌اند. برخي از اين منابع ويژگي‌هاي عام يك مسكن مناسب و مطلوب را برشمرده‌اند و برخي ديگر اصول خاصي را براي طراحي آن معرفي نموده‌اند. مقاله حاضر ضمن مرور آن منابع، اين اصول را بصورت درجه‌بندي شده بر اساس اهميت ارائه نموده است. پرسش اصلي آن است كه چگونه مي‌توان اين اصول را اولويت‌بندي كرد و به لحاظ اهميتِ آنها را در طراحي مورد توجه قرار داد. بنابراين هدف پژوهش حاضر، بررسي حداكثري كتب و مقالات معماري در حوزه‌ي مسكن به منظور تحليل و ارزيابي اولويت‌ها و ارزش‌گذاري اصول طراحي است. در اين پژوهش با روش تحليلي و توصيفي داده‌هاي حاصل از منابع و همچنين با تكيه بر راهبرد منطقي نتايج مورد نظر حاصل شد. بنابراين روش اصلي، ارزش‌گذاري كمي داده‌هاي كيفي بوده و معيارهاي طراحي در منابع تحصصي معماري به گونه‌اي درجه‌بندي شده‌اند كه اهميت آنها مشخص گردد. در اين راستا رهيافت كلي پژوهش مبتني بر استدلال قياسي بوده كه پس از مراحل گردآوري و دسته‌بندي داده‌ها، تحليل منابع بر مبناي مقايسه انجام شده است. سرانجام يافته‌هاي پژوهش نيز در قالب معيارها درجه‌بندي شده و بر اساس ميزان فراواني آنها به شكل جدول و نمودار ارائه گرديده كه مطابق آنها، ميزان توجه به اولويت‌ها در منابع مورد مطالعه نسبت به معيارهاي طراحي مسكن بيان شده‌ است.