تحليل آسيب‏پذيري بلوك‏هاي شهري تهران در برابر زلزله با استفاده از طراحي و اجراي يك مدل مكان ‌ـ مبنا

ارزيابي آسيب‏پذيري يكي از پيش‌نيازهاي تحليل ريسك در مديريت بلاياست. آسيب‏پذيري در برابر زلزله به‌ويژه در مناطق شهري در طول ساليان متمادي به دليل وجود ساختارهاي پيچيده‌ شهري و توسعه‌ سريع افزايش يافته است. به منظور انجام دادن اقدامات پيشگيرانه و كاهش خسارات ناشي از زلزله، تعيين مناطق آسيب‏پذير و انديشيدن به تمهيدات لازم ضروري به نظر مي‏رسد. بنابراين، هدف از اين مطالعه بررسي آسيب‏پذيري بلوك‏ها شهري در تهران با استفاده از يك مدل مكان‌ـ مبنا بود. براي نيل به اين هدف، ابتدا معيارهاي مؤثر جهت ارزيابي آسيب‏پذيري زلزله در سه گروه در معرض قرار گرفتن، حساسيت، و ظرفيت انطباق‏پذيري (مجموعاً 16 معيار مكاني) قرار گرفتند. با استفاده از نظر كارشناسان و مدل فرايند تحليل شبكه‏اي اهميت هر يك از معيارها مشخص شد. از توابع فازي و مدل روش ميانگين وزني مرتب‌شده به ترتيب جهت نرمال‏سازي نقشه‌ معيارها و تهيه‌ نقشه‏هاي آسيب‏پذيري در سناريوهاي مختلف استفاده شد. در نهايت آناليز حساسيت معيارها انجام شد. نتايج نشان داد معيارهاي تراكم جمعيت آسيب‏پذير و ميانگين شيب به ترتيب داراي بيشترين و كمترين اهميت‌اند. نقشه‏هاي آسيب‏پذيري مختلف نشان داد مناطق شمالي منطقه‌ مورد مطالعه در همه‌ سناريوها در كلاس آسيب‏پذيري قرار دارند. پايداري و قابليت اطمينان نتايج خروجي با روش آناليز حساسيت ارزيابي شد. نتايج نشان داد تغيير وزن معيارها تأثير قابل توجهي بر خروجي‌هاي مدل ندارد و به‌وضوح پايداري مدل پيشنهادي را اثبات مي‌كند.