تخمين حداكثر بارش محتمل در حوضه تالار استان مازندران به روش همديدي

مقدمه و هدف: شدت، مدت و نوع بارش از جمله داده‌هايي است كه در ايجاد سيل اهميت بالايي دارد. بارش شديد با تبديل به رواناب، مي‌تواند سبب سيلاب و عواقب مصيبت‌باري گردد. اگر بالاترين ميزان بارش كه باعث ايجاد سيل شده محاسبه شود مي‌توان از آن در جهت كاهش اثرات مخرب سيل بهره گرفت. حداكثر بارش محتمل در طول قرن فعلي نسبت به گذشته به علت تغييرات آب‌وهوايي افزايش قابل توجهي داشته است. برآورد اين پارامتر بسيار حائز اهميت بوده و معمولاً براي كاربردهاي مهندسي و تخمين حداكثر سيل محتمل استفاده مي‌گردد. مواد و روش‌ها: در اين تحقيق برآورد حداكثر بارش محتمل حوضه تالار استان مازندران به روش همديدي موردمطالعه قرار گرفت. از آمار بارش ايستگاه‌هاي منطقه و روش IDW براي ترسيم نقشه هاي هم باران استفاده شد. يافته‌ها: ايستگاه زيرآب با 245/۵ ميلي متر بيشترين بارش را در تداوم ۷ روزه ثبت كرد و به‌عنوان مركز بارش شناسايي شد. با استفاده از دماي نقطه شبنم و سرعت باد، ضريب بيشينه‌سازي طوفان 1/76 محاسبه شد و مقدار حداكثر بارش محتمل براي تداوم يك الي هفت‌روزه به دست آمد كه به طور ميانگين ميزان بارندگي حداكثر بارش محتمل نسبت به بارش‌هاي ثبت شده 75/96 درصد بيش تر است. بررسي نقشه‌هاي سطح دريا و تراز ۵۰۰ هكتوپاسكال در طوفان ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ نشان مي‌دهد يك كم ارتفاع روي ايران مستقر بوده كه محور ناوه آن از شرق درياي سياه شروع شده و تا مركز ايران ادامه دارد و در غرب آن در روي درياي سياه پر ارتفاع ديده مي‌شود كه محور پشته آن از شمال درياي سياه شروع شده و تا جنوب شرق مديترانه امتداد دارد. ناوه با تاوايي بسيار شديد و پشته قوي در كنارش موجب شكل‌گيري يك بندال شد. نتيجه‌گيري: استقرار بندال و قرارگيري موج‌هاي كوتاه در جلوي فرود به شرايط ناپايداري هوا در منطقه افزود. زبانه‌اي از سامانه كم‌فشار در شمال غرب اروپا از روي دريا سياه و غرب ايران عبور كرد، سپس وارد سواحل جنوبي درياي خزر شد. استقرار كم‌فشار ديناميكي بر روي درياي خزر و شارش رطوبت به منطقه موردمطالعه، موجب تشديد سامانه بارشي شد؛ در نتيجه آن، رطوبت نسبي سواحل شمالي كشور در روز هاي ۱۸ و ۱۹ مارس به ۹۰ درصد رسيد و در طراحي سازه‌هاي هيدروليكي با تاكيد بر اين طوفان، بايد به ميزان حداكثر بارش محتمل ۴ الي ۶ روز توجه شود كه قوي تر از ساير تداوم ها برآورد شد.