مطالعه غلظت آلاينده هاي نيترات و فلزات سنگين در خاك و اندام خوراكي كاهو و ارزيابي خطر مصرف آن

به منظور ارزيابي غلظت نيترات و فلزات سنگين در خاك و اندام خوراكي كاهو در مزارع دشت ورامين، پژوهش حاضر در سال زراعي 97-1396 انجام شد. براي انجام پژوهش، تعداد 30 مزرعه كاهو در دشت ورامين انتخاب شد. در فصل برداشت كاهو به مزارع فوق مراجعه و نمونه برداري مركب از خاك و محصول انجام شد و ميانگين غلظت نيترات و فلزات سنگين در خاك و محصول با حدود استاندارد از طريق آزمون تي تك نمونه اي، مقايسه آماري شدند. ميانگين غلظت نيترات، سرب و كادميوم در كاهو به‌ترتيب 2756، 1.46 و 0.11 ميلي‌گرم در كيلوگرم وزن تازه بود كه به‌ترتيب، 1.8، 7.3 و 1.1 برابر استاندارد اعلام‌شده توسط سازمان ملي استاندارد ايران بود. ميانگين غلظت نيترات و غلظت كل سرب، كادميوم و نيكل در خاك مزارع كاهو به‌ترتيب 27، 42، 64/ 0و 42.5 ميلي‌گرم در كيلوگرم بود كه غلظت نيترات و سرب به‌ترتيب 35 و 180 درصد بيش‌تر از حد مجاز بود. ارزيابي خطر ناشي از ورود عناصر سنگين به بدن و بيماري هاي غيرسرطاني با فرمول هاي ارائه‌شده توسط سازمان حفاظت محيط زيست آمريكا انجام شد. در اين راستا از شاخص خطرپذيري به بيماري هاي غيرسرطاني (HQ) استفاده شد. شاخص خطرپذيري به بيماري‌هاي غيرسرطاني براي كليه آلاينده ها، كم‌تر از يك بود كه مؤيد عدم خطر براي مصرف بود. شاخص تجمع زيستي براي تمام فلزات موردمطالعه، كم‌تر از يك بود. بيش‌ترين عامل تجمع زيستي متعلق به فلز سنگين كادميوم بود كه نشان‌دهنده تمايل كاهو به جذب و انباشت كادميوم در مقايسه با ساير فلزات سنگين بود. براساس نتايج اين پژوهش، احتمال مواجهه با بيمارى هاى غيرسرطانى ناشى از نيترات و فلزات سنگين از مسير خوردن كاهو به طور جدى وجود ندارد، اما پايش غلظت نيترات و فلزات سنگين در خاك و كاهو در فواصل زمانى مختلف ضرورى است.