بررسي اثر جفت‌گيري برسميت اسانس رزماري (Rosmarinus officinalis) عليه سوسك چهار نقطه‌اي حبوبات(Callosobruchus macullatus)

سوسك چهار نقطه‌اي حبوبات، Callosobruchus maculatus (Coleoptera: Chrysomelidae) از آفات اصلي حبوبات به‌خصوص لوبيا چشم‌ بلبلي است و به يك آفت جدي در انبارها تبديل شده‌ است. درنتيجه، كنترل اين آفت توسط آفت‌كش‌هاي طبيعي مانند اسانس‌هاي گياهي از اهميت بالايي برخوردار است. در اين پژوهش براي نخستين بار اثر جفت‌گيري حشره بركارايي اسانس رزماري عليه سوسك چهار نقطه‌اي حبوبات درشرايط آزمايشگاهي بررسي‌شد. آزمايش‌هاي زيست‌سنجي در محدوده غلظت‌هاي، 35.07 تا 78.63ميكروليتربرليتر هوا براي حشرات نر باكره و 39.17 تا ۲۲ /۱۰۲ ميكروليتربرليتر هوا براي حشرات ماده باكره‌ و 55.04 تا 86.49 ميكروليتربرليتر هوا و 62.90 تا ۳۶ /۹۴ ميكروليتربر ليتر هوا به ترتيب براي حشرات نر و ماده يك‌بار جفت‌گيري كرده و به ترتيب در محدوده غلظت‌هاي ۵۱ /۶۲ تا ۸۱/ ۱۲۵، ۳۶ /۹۴ و ۲۶/ ۱۵۷ ميكروليتر بر ليتر هوا براي حشرات نر و ماده چندين بار جفت‌گيري كرده، انجام شد. نتايج نشان داد، حشراتي كه چندين بار جفت‌گيري كرده بودند، بيشترين مقاومت را نسبت به اسانس رزماري داشته و مقدار LC50 به ترتيب براي حشرات نر و ماده ۰۳۲/ ۹۰و ۰۱۵ /۱۱۸ ميكروليتر بر ليتر هوا محاسبه شد. حشرات باكره نسبت به اسانس رزماري حساس‌تر بودند و مقدار LC50 به‌دست آمده براي نر ۱۷۳ /۴۸ ميكروليتر بر ليتر هوا و براي ماده ۲۹۸ /۵۸ ميكروليتر بر ليتر هوا است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد جفت‌گيري باعث كاهش اثر اسانس رزماري روي حشرات بالغ سوسك چهار نقطه‌اي حبوبات مي‌شود. اين نتايج مي‌توانند در طراحي راهبردهاي مبارزه با آفت سوسك چهار نقطه‌اي حبوبات توسط اسانس‌هاي گياهي و همچنين زمان دقيق به‌كارگيري اين تركيبات جهت دست يافتن به بيشترين اثربخشي مؤثر باشند.